لَنْ تَنَالُوا ۱۶۱ النِّســاء

لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا ﴿۷﴾ وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا ﴿۸﴾ وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا ﴿۹﴾

مردان را حصه است از مال که بگذارند پدر و مادر و خویشاوندان و زنان را نیز حصه است از مال که بگذارند پدر و مادر و خویشاوندان از آنچه کم باشد از مال یا بسیار باشد حصه است مقرر کرده شده ﴿۷﴾
و وقتیکه حاضر شوند برای طلب تقسیم خویشاوندان و یتیمان و بینوایان ، پس خرچ دهید ایشان را چیزی از آن و بگوئید به ایشان سخن پسندیده ﴿۸﴾
و باید بترسند (از ظلم کردن) آن کسانی که اگر بگذارند بعد از خویش اولاد ناتوان می ترسند بر ایشان (از ظلم مردم) پس باید بترسند از اللّه تعالی و باید بگویند سخن راست ﴿۹﴾

[۷] این حکم پنجم حق میراث است برای مردان و زنان هردو است - این رد بر ظلم جاهلیت است که برای زنان در میراث سهمی نمی دادند و در مردها به اطفال ، پیرها و معذورین نیز از میراث سهمی نمی دادند (نَصِيبًا مَفْرُوضًا) اشاره است که سهمی میراث ذوی الفروض در قرآن و احادیث کامل مقرر شده است -
[۸] این حکم ششم است مطلب این است که هنگامی بعضی از وارثان یتیمان و مسکینان باشند و در مال میراث زمین و ملکیت وغیره باشد که تقسیم آن زود شده نمی تواند و آنها شتاب می کنند پس برای متولی ضروری است که برای آنها موافق حاجت آنها از آن بدهد و برای شان بگوید که دیگر تقسیم بعد خواهیم کرد و سهم کامل را برای شما بعد خواهم داد و چون آنها محتاج هستند پس از سبب برطرف کردن حاجت آنها این حکم لازم است به این معنی این آیت منسوخ نیست (الْقِسْمَةَ) مراد از این طلب تقسیم است (أُولُو الْقُرْبَى) مراد آن این است که در میراث سهم آنان باشد -
[۹] این تاکید حکم پیش است یعنی ناتوان را از ظلم نگهداشتن ضروری است - و اشاره است که مانند فرزندان خود فرزندان دیگران را در شفقت کردن قیاس کند (بداند) -