وَإِذَا رَأَى الَّذِينَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ ﴿۸۵﴾ وَإِذَا رَأَى الَّذِينَ أَشْرَكُوا شُرَكَاءَهُمْ قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَكَاؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُو مِنْ دُونِكَ فَأَلْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿۸۶﴾ وَأَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۸۷﴾ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوا يُفْسِدُونَ ﴿۸۸﴾

و چون ببینند ظالمان عذاب را پس تخفیف کرده نشود از ایشان و نه ایشان مهلت داده شوند ﴿۸۵﴾
و چون ببینند مشرکان معبودان (باطل) خود را گویند ائ پروردگار ما این همان معبودان ما اند که ما از ایشان مدد میخواستیم بجز تو پس بیفگنند بسوی ایشان جواب را که هرآئينه شما دروغگویانید ﴿۸۶﴾
و پیش کنند بسوی اللّه تعالٰی در این روز سخن های دروغ وگم گردد از ایشان آنچه افتراء میکردند ﴿۸۷﴾
کسانی که کافر شدند و باز میدارند مردمان را از راه اللّه تعالٰی افزون کنیم ایشانرا عذابی بالای عذابی به سبب آنکه فساد میکنند ﴿۸۸﴾

[۸۵] در این آیت نیز تخویف اخروی است و جزاء برای اذا محذوف است و تقدیرش اینست فیعذبون -
[۸۶] در این نیز تخویف اخروی به برائت کردن معبودان باطله از عابدین است (إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ) یا ما برای شما امر پرستش خود را نکرده ایم - این دلیل است که این معبودان از حال عابدان خود خبر ندارند چنانچه درآیت های (۲۹،۲۸) سوره یونس و آیت های (۶،۵) سوره احقاف ذکر است -
[۸۷] در این آیت نیز تخویف است و معنی (ضَلَّ عَنْهُمْ) اینست که از ایشان آن دلیل های باطل فراموش شود که ایشان از خود میساختند و معنی دوم اینست که غایب میگردند از ایشان آن معبودان که به ایشان به دروغ معبودان میگفتند ، معنی سوم اینست که زایل شود از ایشان امید های دروغ که این الٰهه سفارش مارا خواهند کرد -
[۸۸] درآیت های گذشته ذکر معبودین صالحین بود که با اللّه تعالٰی شریک قرار داده شده بودند و تخویف به مشرکان عام بود ، و در این تخویف به آن گمراهانی است که مردمان دیگر را گمراه کرده بودند (يُفْسِدُونَ) مراد از افساد دعوت دادن مردمان دیگر را به گمراهی است -