بَلِ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَهْوَاءَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَمَنْ يَهْدِي مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِينَ ﴿۲۹﴾ فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۳۰﴾ مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿۳۱﴾

بلکه پیروی کرده اند کسانی که ظلم کردند خواهشات خودرا بدون دلیل پس که هدایت نماید کسی را که گمراه کرد اللّه تعالٰی ونیست ایشان را هیچ مددگاران ﴿۲۹﴾
پس راست بدار روی خودرا به دین محکم بر توحید (لازم بگیر) دین اللّه تعالٰی را آنکه پیدا کرد مردمان را برآن هیچ تبدیلی نیست پیدایش اللّه تعالٰی را این است دین پایدار ولیکن اکثر مردم نمیدانند ﴿۳۰﴾
رجوع کنندگانید بسوی او و بترسید از او و برپادارید نماز را ومباشید از گروه مشرکان ﴿۳۱﴾

[۲۹] این زجر است که با وجود دلایل و مثالها سبب انکار این منکرین پیروی هْوَی است ودر همچنین حالت که از سبب پیروی خواهش از دلایل و مثالها انکار میکند برای ایشان هدایت نصیب نمی گردد (بِغَيْرِ عِلْمٍ) قید برای تاکید جهل آنها است یعنی اگر با پیروی هوَی علم باشد پس به سبب این علم گاه گاهی از پیروی خواهش بازمیگردند -
[۳۰] چون در آیت گذشته زجر را بر پیروی خواهشات ذکر کرد دراین توجه میدهد به پیروی دین حق که دین فطری است یعنی توحید خالص واز این آیت اصول را برای حصول نصرت الٰهی ذکر میکند که دعوی سوره است (فِطْرَتَ) وزن فعلت است از فَطَر یعنی حال پیدایش که اللّه تعالٰی براین حال همه را آفریده است و او طبیعت انسان است و او توحید است به دلیل حدیث صحیح (كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى اَلْفِطْرَةِ وَ إِنَّمَا أَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ وَ يُنَصِّرَانِهِ وَ يُمَجِّسَانِهِ) هر بچه تولد میشود بر دین توحید بعد مادر و پدر (اورا از فطرت می گردانند) یهود میسازدش یا نصرانی یا مجوسی - یعنی اگر برای انسان چیزی عوارض دیگر موانع نباشند پس او همیشه بر عقیده توحید میباشد (لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ) مراد از خَلْقِ اللَّهِ فطرت است پس معنی این شد که هیچ انسان بغیر از توحید به عقیده بدل تولد نمی شود - یا مراد از خلق اللّه تقدیر است که اللّه تعالٰی برای کسی شقاوت یا سعادت را مقدر کرده باشد آن تقدیر تبدیل نمی شود - یا مراد از خلق اللّه دین اللّه تعالٰی است بنابراین معنی که نفی به معنی نهی است یعنی تبدیل مکنید دین توحید اللّه تعالٰی را با شرک -
[۳۱] این دیگر چهار اصول است برای تکمیل اقامت اللدین (۱) انابت ،(۲) تقویٰ،(۳) اقامة الصلوٰة،(۴) قطع تعلق با مشرکان - مراد از انابت حق پرستی است که بدون ضد و تعصب باشد (وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ) یعنی با ایشان دوستی و شرکت در غم و خوشی و مشابهت در هیچ عمل مکنید -