قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ ۱۳۲۲ الواقعة
وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ ﴿۴۷﴾ أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ ﴿۴۸﴾ قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ ﴿۴۹﴾ لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ ﴿۵۰﴾ ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ ﴿۵۱﴾ لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ ﴿۵۲﴾ فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ ﴿۵۳﴾ فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ ﴿۵۴﴾ فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ ﴿۵۵﴾
و ایشان میگفتند که آیا بمیریم و شویم خاک و استخوانها آیا ما دوباره زنده میشویم ﴿۴۷﴾
و آیا پدران کهن ما نیز ﴿۴۸﴾
بگو به تحقیق مردمان پیشینیان و مردمان پسینیان ﴿۴۹﴾
ضرور جمع کرده شوند به وقت مقرره از روز معلوم است (صفات) آن ﴿۵۰﴾
باز شما ائ گمراهان انکار کنندگان ﴿۵۱﴾
ضرور میخورید از درخت زقوم ﴿۵۲﴾
پس پر میکنید از آن شکمهای خود را ﴿۵۳﴾
پس مینوشید بر آن از آب جوشان ﴿۵۴﴾
پس مینوشید مانند نوشیدن شتران جل زده ﴿۵۵﴾
[۴۸،۴۷] این ذکر سبب سوم است انکار از بعث بعدالموت و این عقیده جاهلان بزرگ است از سببی که از قدرت و علم اللّه تعالٰی انکار میکنند -
[۵۰،۴۹] مراد از (مَعْلُومٍ) در علم اللِّه تعالٰی آن روز معینه است یا مراد اینکه صفات آن در قرآن بیان شده است -
[۵۳،۵۲،۵۱] بعد از ذکر کردن اسباب سه عذاب را ذکر میکند پیش از این سه عذاب را ذکر کرده بودِ در آن اشاره بود که هواها و آبهای آن نیز فایده نمی دهد و در این اشاره است که خوراک و نوشیدنی آن نیز فایده نمی دهد (الضَّالُّونَ) در این اشاره به مرض شرک است که در الحنث العظیم ذکر شد و در الْمُكَذِّبُونَ اشاره است به انکار بعث بعد الموت که پیش ذکر شد (فَمَالِئُونَ) در این اشاره است که فایده سیر شدن را نمی دهد و نقصان در آن زیاد است به سبب پر شدن شکمها -
[۵۵،۵۴] بعد از خوراک حال نوشیدن را ذکر میکند (الْهِيمِ) از هیام گرفته شده یک مرض اشتران آب میخورند و سیر نمی شوند به آن جل زده میگویند اوهیم جمع هیمان است به شتر جل زده گفته میشود یا جمع هیام است آن تبه ریگ که با آب سیراب نمی شود و سیر نمی شود -