وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ﴿۸۳﴾ وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ ﴿۸۴﴾ ثُمَّ أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنْكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۸۵﴾

و وقتی که گرفتیم وعده محکم از بنی اسرائیل که بندگی نه کنید مگر از یک اللّه تعالیٰ و (کنید) با پدر و مادر نیکی و به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و بگوئید به مردم سخن نیک و برپا دارید نماز را و بدهید زکات را پس روی گردانیدید مگر اندکی از شما و شما همیشه روی گردانیندگانید ﴿۸۳﴾
و زمانی که گرفتیم وعده محکم از شما که مه ریزید خونهای یکدیگر را (به ناحق) و بیرون مکنید یکدیگر را از خانه های تان ، پس شما اقرار کردید و شما می دانید﴿۸۴﴾
باز شما ای مردم قتل می کنید همدیگر خود را و بیرون می کنید یک گروه از خود تان را ازخانه های شان کمک می کنید با یکدیگر در مقابله ایشان به گناه و ظلم و اگر بیایند به شما اسیران فدیه می دهید (برای خلاصی آنها) وحالانکه حرام است برشما بیرون کردن ایشان ایا ایمان می اورید به حصه ازکتاب وکافر میشوید به حصه دیگر ازکتاب ، پس نیست پاداش کسی که کند این کار را از شما مگر رسوائی در زندگی دنیا و در روز قیامت گردانیده می شوید بسوی سخت ترین عذاب و نیست اللّه تعالیٰ بی خبر از آنچه می کنید﴿۸۵﴾

[۸۳] ازاین آیت الی (۸۶) خطاب سوم است دراین خباثات دیگر بنی اسرائیل ذکراست یعنی خلاف کردن چهار اوامر و ارتکاب چهار نواحی و در اخر تتمه به تخویف اخروی است - (لَا تَعْبُدُونَ) این بیان میثاق (وعده) است ونفی به معنی نهی است - (وَبِالْوَالِدَيْنِ) حق اول از اللّه تعالیٰ است و حق دوم از بنده ها است و در بنده ها حق اول از پدر و مادر است (تَوَلَّيْتُمْ) روی گردانیدن به ترک عمل است - (وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ) یعنی عادت شما اعراض کردن است - (إِحْسَانًا) مقصد این است که سخن حق برای ایشان گفته شود و با لحجه نرم به ایشان صحبت شود و در وقت ضرورت مال به ایشان خرچ کند (حُسْنًا) آن سخنانی مراد است که در شرع زیبا باشد یعنی سخن حق باشد - و در این آیت یک منهی عنه (شرک فی العبادت) ذکر است و چهار مامورات ذکر است -
[۸۴]این وعده دیگر است در باره ترک ظلم بالای بندگان و در آن دو منهی عنه ذکر شده است یکی سفک دماء (قتل های ناحق) دوم به ظلم از خانه ها بیرون کردن - (تَشْهَدُونَ) شهادت به معنی علم (فهمیدن) است -
[۸۵] در این آیت نقض (شکستن) میثاق قبلی را به سه طریقه ذکر می کند - قتل کردن ، از خانه ها بیرون کردن و در گناه و ظلم کمک کردن - (وَإِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ) مطلب از اهل کتاب بنی قریضه حمایت قبیله اوس را می کرد و بنونظیرحمایت قبیله خزرج را می کرد و با هم می جنگیدند و در مقابله در جنگ اهل کتاب خویش را قتل می کردند و از خانه های ایشان بیرون می کردند و هنگامی که از گروه مخالف کدام کتابی در قید می آمد اینها برای خلاصی آنها چنده می کردند و آنرا برای دوستان خود در فدیه می دادند و کتابی خود را رها می کردند - اگر عوام مشرکین برای ایشان می گفتند که اینها دشمنان شما هستند چرا به فدیه رها می کنید؟ اینها می گفتند این در تورات حکم است - باز برای ایشان گفته می شد که در قتل و بیرون کردن و ناروا چرا کمک می کنید؟ آنها می گفتند این را از سبب گروه بازی می کنیم - بعضی از احکام را قبول می کردند و بعضی را نمی کردند - و از (تَظَاهَرُونَ) به منهی عنه چهارم اشاره است و از آن منع کردن نیز در میثاق داخل است - (وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ) که اخراج معمولی است ولی حرام است پس قتل کردن به صورت اولی حرام است در اینجا به ذکر چیز ادنی اکتفاء کرد - یا این اخراج از قتل سخت است زیرا با قتل انسان از بین می رود ولی با اخراج الی زمان مرگ ذلیل و شرمنده می باشد به این سبب تخصیص آنرا کرد - (خِزْيٌ) به ذلت و شرمندگی گفته می شود در این جزیه گرفتن و از وطن راندن نیز شامل است -