فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلَاءِ شَهِيدًا ﴿۴۱﴾ يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا ﴿۴۲﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا ﴿۴۳﴾
پس چگونه است وقتیکه بیاریم از هر امت بیان کننده و بیاریم ترا بر اینها بیان کننده ﴿۴۱﴾
آن روز آرزو کنند کسانی که کفر کرده اند و نافرمانی کرده اند از رسول که هموار شود بر ایشان زمین ، و پنهان نتوانند از اللّه تعالی هیچ سخنی را ﴿۴۲﴾
ای مومنان: نزدیک مشوید به نماز در حالیکه شما مست باشید تا آنکه بدانید آنچه را میگوئید و نه در حال جنابت مگر وقتیکه روان باشید براه تا وقتیکه غسل کنید و اگر باشید مریض یا مسافر یا بیاید یکی از شما از قضای حاجت یا یکجا شوید با زنان پس نیابید آب را پس تیمم کنید بر خاک پاک پس مسح کنید به روهای خود و دست های خود هرآئینه اللّه تعالی است عفو کننده آمرزگار ﴿۴۳﴾
[۴۱] این ترساندن از روز آخرت است که انکار کرده نمی توانید زیرا که بر شما گواه موجود است و مراد از این شهادت این است که گواهی خواهد داد به آن اعمال که در زندگی رسول اللّه در پیش روی او کرده باشد چنین در حدیث ابن کثیر نقل است و بر حدیث عرض الاعمال ابن کثیر رد کرده است -
[۴۲] این نیز ترس آخرت است (كَفَرُوا) آن مردم اند که شرک کرده اند و مراد از (عَصَوُا) آن مردم اند که خلاف طریقه نبی صل اللّه وعلیه وسلم را کرده اند و اینها بدعتیان هستند -
[۴۳] ربط آیت این است که برای قبول کردن احکام الهیه ضرورت به بیداری و طهارت است از این سبب در حالت مستی و ناپاکی نماز خواندن ممنوع است (إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ) یعنی اگر مسافر هستی یا جنب هستی و آب نمی یابید پس تیمم کنید مطلب دوم این است که به مسجد در حالت جنابت داخل نشوید لیکن اگر از سبب ضرورت می گذرید جایز است (صَعِيدًا) جنس زمین است خاک باشد یا ریگ باشد (حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ) در این اشاره است به تعریف مستی که مستی به این گفته می شود که انسان به گفتن خود نمی فهمد - و در این حالت جهل نیز داخل است -