وَلَوْ أَنَّنَا ۳۲۷ الأعراف
وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَاسْتَكْبَرُوا عَنْهَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿۳۶﴾ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ أُولَئِكَ يَنَالُهُمْ نَصِيبُهُمْ مِنَ الْكِتَابِ حَتَّى إِذَا جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوْنَهُمْ قَالُوا أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ ﴿۳۷﴾
و کسانیکه دروغ می پندارند آیات ما را و سرکشی کردند از آن آن کسان باشندگان دوزخ اند ایشان آنجا جاویدانند ﴿۳۶﴾
پس کیست ظالم تر از کسیکه دروغ میسازد بر اللّه تعالٰی یا دروغ می پندارد آیات ما را این کسان میرسد به ایشان بهره ایشان آنچه که نوشته شده (از عمر و رزق) در تقدیر تا وقتیکه بیایند نزد ایشان ملائک ما قبض کنند ارواح شانرا گویند کجا شد آن کسانی را که میخواندید در مصایب بجز از اللّه تعالٰی (حالا بخوانید) گویند گم شدند از ما و اقرار میکنند بر نفسهای خود که بیشک ایشان منکران توحید بودند ﴿۳۷﴾
[۳۶] این تخویف بعد از بشارت است - تکذیب مقابل تقویٰ است - و استکبار مقابل اصلح است - یا تکذیب به زبان است و استکبار به دل است -
[۳۷] این باب سوم است الی آیت (۵۳) در این اول تنبیه است باز تخویف است به بیان کردن حالات نزع و برزخ و باز آخرت و باز بشارت اخروی است باز مکالمه اصحاب اعراف است و در اخیر رد بر شفاعت قهریه است - در این آیت (۳۷) زجر است به افتراء کنندگان باز ذکر حالت نزع و برزخ است ودر آن رد بر شرک فی الدعا است (افْتَرَى) مراد از آن نسبت شریک و ولد به اللّه تعالٰی است (أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ) مراد از آن کسانی اند که در آیت (۳۶) ذکر شدند (نَصِيبُهُمْ) برای هر انسان در تقدیر عمر و رزق و اعمال مقرر شده آن حصه اوست (مِنَ الْكِتَابِ) مراد از آن کتاب تقدیر است (رُسُلُنَا) اشاره است که در هنگام مرگ ملائک بسیار می آیند روح را یک ملائک قبض میکند و به ملائک دیگر می سپارد چنانچه در حدیث ذکر است از این سبب در آیت (۱۱) سوره سجده یک ملک ذکر است (قَالُوا) این گفت زجراً است (ضَلُّوا عَنَّا) اشاره است که معبودان آنها که صالحین بودند ایشان از دعا آنها ناخبر بودند از این سبب ایشان از آنها غایب خواهند بود (أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ) این آیت دلیل است که دعا به غیراللّه کفر است از این آیت (۳۷) ظاهر است که برای مشرک در وقت نزع گفته میشود که مددگاران خودرا طلب کن اگر ایشان با تو کمک میتوانند - لیکن آن معبودان نه به طریقه جسمانی و نه به طریقه روحانی کمک میتوانند -