وَاعْلَمُوا ۳۹۳ الأنفال

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۴۵﴾ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿۴۶﴾ وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بَطَرًا وَرِئَاءَ النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ ﴿۴۷﴾

ائ مومنان چون روبرو شوید به گروهی از کافران پس محکم کنید خود را و یاد کنید اللّه تعالٰی را بسیار تا شما کامیاب شوید ﴿۴۵﴾
و فرمانبرداری کنید اللّه تعالٰی و رسول او را و اختلاف مکنید در بین پس ناتوان خواهید شد و میرود دبدبه شما و صبر کنید هرآئینه اللّه تعالٰی با صابرین است ﴿۴۶﴾
و مباشید مانند کسانیکه بیرون آمدند از خانه های خود از روی تکبر و خودنمای به مردمان و باز میدارند مردمان را از راه اللّه تعالٰی و اللّه تعالٰی به اعمال ایشان احاطه کننده است (در علم و قدرت خویش) ﴿۴۷﴾

[۴۵] چون در آیت های پیش نعمت ها بالای صحابه کرام ذکر شد که آنها اسباب قتال بودند پس حالا آداب قتال را ذکر میکند در حصه پیش پنج قوانین ذکر شده است واین بیان قانون ششم در سه آیات است و در این شش سخن است از آن دو در این آیت است اول اینکه در میدان جنگ ثابت قدم شوید دوم اینکه اللّه تعالٰی را بسیار یاد کنید این دو نیز در حقیقت برای کامیابی کافی است از این سبب (لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) ذکر شد (وَاذْكُرُوا اللَّهَ) مراد از آن ذکر دل و لسانی هردو است البته شرط این است که پنهان باشد زیرا ابن کثیر حدیث مرفوع و قرطبی از قیث بن عباد روایت آورده است که اصحاب رسول اکرم صل اللّه وعلیه وسلم مکروه می دانستند صدا کشیدن در وقت قتال و در این ذکر طلب دعاهای نصرت و غلبه نیز داخل است و برای آن ترغیب است -
[۴۶] در این آیت سه سخن برای جهاد است برای اطاعت اللّه تعالٰی و رسولش و از اختلاف نجات یافتن و صبر کردن ، اختلاف سبب ناتوانی و از بین رفتن قوت است و صبر سبب یاری اللّه تعالٰی است (رِيحُكُمْ) در این دو قول است اول اینکه مراد از آن قوت و دبدبه است به طریقه تشبیه چنانچه ریح در هرجا داخل میشود همچنان قوت و دبدبه تاثیر میکند قول دوم آنست که مراد از آن معنی حقیقی است از سببی که به مدد اللّه تعالٰی هواهای امداد می آید -
[۴۷] در این آیت سخن ششم برای جهاد است که مشابهت به کافران در این سه صفت نکنید یکی تکبر کردن از حق دوم ریا کردن با عمل سوم مردمان را از راه اللّه تعالٰی منع کردن (بَطَرًا) در اصل گفته میشود نعمت های اللّه تعالٰی را در گناه مصرف کردن (وَيَصُدُّونَ) این را با فعل مضارع ذکر کرد اشاره است که خروج آنها به طریقه بطر و ریاء یکبار بود و منع کردن از سبیل اللّه عادت همیشه آنها بود -

<< صفحه بعد صفحه قبل >>