سُبْحَانَ الَّذِي ۶۵۱ بنی إسرائيل
وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ وَكَفَى بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا ﴿۱۷﴾ مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاءُ لِمَنْ نُرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَدْحُورًا ﴿۱۸﴾ وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُورًا ﴿۱۹﴾ كُلًّا نُمِدُّ هَؤُلَاءِ وَهَؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا ﴿۲۰﴾
و بسا هلاک کردیم از قرن ها بعد از نوح علیه السلام و بس است پروردگار تو بر گناه بندگان خود با خبر بینا ﴿۱۷﴾
هر که میخواهد دنیا را (در بدل عمل خود) میدهیم او را در این دنیا هر قدر خواهیم هرکه را خواهیم باز مقرر کرده ایم برای او جهنم را داخل شود به آن نکوهیده رانده شده ﴿۱۸﴾
و هر که بخواهد آخرت و سعی کند برای او سعی خود را و او مؤمن باشد پس این مردم هست سعی ایشان مقبول ﴿۱۹﴾
با هر یکی امداد میکنیم از دنیا پرست اینها و از دیندار اینها این بخشش از پروردگار توست و نیست بخشش پروردگار تو باز داشته شده ﴿۲۰﴾
[۱۷] در این آیت تخویف دنیوی به ذکر اقوام مکذب است و لفظ (مِنْ بَعْدِ نُوحٍ) را از سببی گفت که برای ذکر قوم نوح علیه السلام در آیت (۳) اشاره گذشته است در (مِنْ بَعْدِ نُوحٍ) اشاره است که مردمان از آدم علیه السلام الی نوح علیه السلام بر توحید بودند از این سبب بر ایشان عذاب نیامده است - (خَبِيرًا) آن ذاتی که عالم باشد بر باطن و رازهای چیز ها -
[۱۸] در این آیت تخویف اخروی است برای کسیکه دین را ذریعه برای دنیا میگرداند و قصد رضا اللّه تعالٰی را به آن نمیکند و (مَا نَشَاءُ) دلیل است که همه آرزوهای این انسان حاصل نمیگردد و (لِمَنْ نُرِيدُ) در این اشاره است که به هر طلبگار دنیا دنیا نیز حاصل نمیگردد هر چیز به مشیت و اراده اللّه تعالٰی موقوف است و مانند این در آیت (۲۰) سوره شوریٰ است لیکن او مطلق مقید است از سبب این آیت -
[۱۹] در این آیت بشارت است ، و (سَعْيَهَا) مراد از این عملیست که موافق سنت باشد این چنین ابن کثیر ذکر کرده است این آیت دلیل است که برای قبولیت عمل دو شرط است یکی ایمان و دیگری عمل موافق سنت (مَشْكُورًا) قبول کردن عمل به طریقه که برکات آن در دنیا نیز حاصل میگردد و در آخرت نیز -
[۲۰] این آیت به هر دو آیت پیش متعلق است و در این اشاره است که اللّه تعالی حاجات مشرکان را نیز بر آورده میسازد و از مومنان را نیز بر آورده میسازد (عَطَاءِ رَبِّكَ) مراد از این عطا در دنیا است و مصداق رحمانیت است و در این رد بر مشرکان است که با شرک کردن حاجات آنها بر آورده میشود و ایشان این را در حجت پیش میکنند -