وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۳۶﴾ لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنْكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ ﴿۳۷﴾ إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ ﴿۳۸﴾

و چهارپایان کلان را (شتران) گردانیدیم آنها را برای شما از نشانهای خاص اللّه تعالٰی مر شما راست در آن فواید پس یاد کنید نام اللّه تعالٰی را بر آن در حالیکه ایستاد باشند پس چون بیفتد پهلوی آنها پس بخورید از آن و بخورانید قناعت کننده را و حرصناک را همچنین مسخر کردیم این چهارپایان را برای فایده شما تا شما شکر کنید ﴿۳۶﴾
هرگز نمیرسد به اللّه تعالٰی (برای قبولیت) گوشتهای آنها و نه خونهای آنها و لیکن میرسد با او (باقبولیت) از اخلاص شما همچنین مسخر گردانیده اللّه تعالٰی این چهارپایان را برای فایده شما تا تکبیر گوئيد بر آن به طریقه که راه کرده اللّه تعالٰی شمارا به آن و مژده بده نیکوکاران را ﴿۳۷﴾
هرآئينه اللّه تعالٰی میگرداند این جنگ را از مومنان (بسوی کافران) هرآئينه اللّه تعالٰی دوست نمیدارد هر خاین ناسپاس را ﴿۳۸﴾

[۳۶] چون پیش ذکر شعائراللّه عام را کرد باز برای ذبح هدیی و قربانی ترغیب بیان کرد و شرط ذبح آنرا بیان کرد باز صفات رعایت کنندگان این احکام را بیان کرد ، حالا در این آیت از بعضی شعائراللّه (که آنها شتران اند) احکام آنها را بیان میکند - حکم اول چون این از شعائراللّه است پس تعظیم آن ضروری است حکم دوم ذبح کردن آن به طریقه شرعیه خیر و ثواب ها است ، حکم سوم ذکر بسم اللّه است در وقت نحر کردن در حالت ایستاده از سببی که نحر شترها در حالت ایستاده سنت است حکم چهارم چون بمیرد و به زمین بیافتد خود از آن خوردن و به محتاجان دادند امر خوردن برای خود برای مخالفت با مشرکان است که آنها خوردن از این هدیی را جایز نمی دانستند (الْقَانِعَ) قرطبی از امام مالک نقل کرده است که قانع فقیر است (از سببی که بر اندکی قناعت میکند) و معتر کسی است که خود را پیش پیش میکند و به بهانه ملاقات سوال میکند اگر اشکار میکند یا خاموش میکند مراد از (تَشْكُرُونَ) در اینجا عمل کردن به ذبح و نحر مطابق حکم شرعی است مانند که پیش گذشت -
[۳۷] در این آیت ذکر اخلاص است که آن شرط قبولیت در هر عمل است و در این اشاره است که آن هدی و قربانی که خالی از اخلاص و اتباع سنت باشد پس او صرف گوشت و خون است - (كَذَلِكَ سَخَّرَهَا) این ذکر انعام بزرگ است که این قدرت اللّه تعالٰی است که برای انسان ضعیف حیوان بزرگ قوی را مسخر گردانیده است در آیت پیش نیز تسخیر بیان شد تا بسم اللّه بر آن ذکر شود و در این آیت نیز از سببی ذکر کرد که اللّه اکبر نیز با بسم اللّه یکجا کرده شود و در آیت پیش جعلناها متکلم ذکر بود پس سخرنٰها را نیز به صیغه متکلم ذکر کرده است و در این آیت لن ینال اللّه به صیغه غایب ذکر است پس سخرها را نیز به صیغه غایب ذکر کرد از (الْمُحْسِنِينَ) آنهای مراد اند که احکام گذشته را به طریقه احسن (یعنی به طریقه شرعی) ادا میکنند خلط بدعات را با آن نمیکنند و اخلاص کنندگان اند -
[۳۸] از این آیت الی (۵۸) باب سوم است در این آیت ترغیب به قتال است با ذکر کردن علل آنها و صفات مجاهدین است باز تسلیت است با تخویف دنیوی با ذکر هلاکت اقوام مکذب است ، باز زجر هشتم است برای خواستن عذاب به شتاب و تخویف دنیوی است باز اثبات رسالت و بشارت و تخویف است باز عداوت شیطان را ذکر کرده است که ایشان شبهات می اندازند و اللّه تعالٰی زایل میسازد و حکمت القاء شبهات و حکمت ازاله آنها را ذکر کرده است باز تخویف و بشارت است - دراین آیت (۳۸) تسلیت برای مومنان است یعنی اگر ایشان سفر حج یا جهاد میکنند اللّه تعالٰی حفاظت خانه ها و اهل و عیال ایشان را میکند و حفاظت نفس های ایشان را نیز میکند از سببی که ایشان دوستان اللّه تعالٰی اند و دشمنان ایشان که خوان کفور اند آنها دشمنان اللّه تعالٰی نیز اند پس ظاهر است که اللّه تعالٰی حفاظت و مدافعت دوستان خود را از دشمنان میکند (خَوَّانٍ) بسیار خاین کسی است که در اهل و عیال و اموال دوستان اللّه تعالٰی خیانت میکند - و (كَفُورٍ) از سببی است که اللّه تعالٰی بر او انعامات کرده است و او ناشکری او را میکند -