قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ ﴿۴۸﴾ وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِنَ الْعَذَابِ ﴿۴۹﴾ قَالُوا أَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا بَلَى قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاءُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ ﴿۵۰﴾ إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ ﴿۵۱﴾

و گویند آنهای که تکبر کرده اند هرآئينه ما همه در این افتیده ایم هرآئينه اللّه تعالٰی فیصله کرده است میان بندگان ﴿۴۸﴾
و گویند آنهای که در آتش اند برای چوکیداران جهنم دعا بخواهید از پروردگار خود تا تخفیف کند از ما یک روز از عذاب ﴿۴۹﴾
ایشان گویند آیا نیامده بود به شما رسولان شما با دلایل اشکار گویند بلی چرا نه گویند ملائک پس دعا برای خودتان بخواهید و نیست دعا کافران مگر در تباهی ﴿۵۰﴾
هرآئينه ما مدد میکنیم با رسولان خود و مومنان را در زندگانی دنیا و در روزی که پیش شوند گواهان ﴿۵۱﴾

[۴۸] این جواب مستبکرین به اظهار عجز است که ما خود را رها کرده نمی توانیم پس از شما چگونه عذاب را دفع خواهیم کرد -
[۴۹] چون در میان خود از مدد یکدیگر نا امید شوند پس برای چوکیداران (ملائک) طلب دعا خواهند کرد -
[۵۰] این جواب از طرف ملائک به تاکید و تنبیه است (وَمَا دُعَاءُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ) مراد از آن دعا در آخرت است که آن برباد است قبول نمی گردد - در دنیا بعضی دعای ایشان قبول میگردند -
[۵۱] باب سوم این سوره الی اخیر سوره است در این تسلیت به مومنان است و امر به صبر و استغفار و تسبیح برای دعوت کننده است و امر به استعاذه در هنگام جدال مردم است باز اثبات قیامت با دو دلیل است - باز رد بر شرک فی الدعاء است که دعوی سوره است و بر آن هفت دلیل تفصیلی است که در آن تفصیل نعمت های اللّه تعالٰی است که مالک این نعمت ها اللّه تعالٰی است پس از دیگران چرا حاجات میخواهید - باز زجر و تخویف شدید برای مجادلین است و دلیل نقلی اجمالی از انبیاء علیهم السلام است و باز سه دلایل عقلی است و اختتام به تخویف دنیوی و به عدم قبولیت توبه در وقت عذاب ، در این (۵۱)تسلیت به نصرت الهیه است و این نتیجه پیش است که فرعونیان به عذاب های دنیا و آخرت مبتلاء شدند و مؤمنان بنی اسرائیل را اللّه تعالٰی از عذاب نجات داد و در مقابل دشمن با ایشان مدد کرد این حال همه مومنان است (الْأَشْهَادُ) مراد از این آن شاهدانی اند که در آیت های جدا جدا ذکر کرده است - پیغمبران مانند سوره نساء (۴۱) مؤمنان مانند سوره بقره (۱۴۳) اعضاء مانند سوره یٰس (۶۵) وسوره نور (۲۴) و حٰم سجده (۲۰) ملائک مانند سوره ق (۲۱) -