فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ ﴿۴۴﴾ فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ ﴿۴۵﴾ النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ ﴿۴۶﴾ وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِنَ النَّارِ ﴿۴۷﴾

پس بزودی یاد میکنید شما آنچه میگویم به شما و می سپارم کار خود را به اللّه تعالٰی هرآئینه اللّه تعالٰی بیناست بر بندگان خود ﴿۴۴﴾
پس نگهداشت او را اللّه تعالٰی از (اثار) بد مکرهای ایشان و احاطه کرد فرعونیان را عذاب بد ﴿۴۵﴾
آتش پیش کرده میشوند بر آن صبح و شام و در وقتیکه قایم شود قیامت (گفته میشود) داخل کنید فرعونیان را به عذاب سخت ﴿۴۶﴾
و چون باهم مجادله میکنند در آتش پس گویند ناتوانان به آنانکه تکبر کرده اند هرآئينه ما بودیم شما را پیروان پس آیا شما دور کننده هستید از ما حصه را از آتش ﴿۴۷﴾

[۴۴] این خاتمه بیان است که حالا شما دعوت مرا قبول نمی کنید لیکن باز حسرت خواهید خورد در وقت نزول عذاب باز تفویض و توکل علی اللّه است -
[۴۵] این برکت دعوت الی اللّه است که بر آن قوم عذاب آمد و او نجات یافت (سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا) مراد آن عذاب های است که وقت به وقت به فرعونیان نازل میشد و آن در سوره اعراف ذکر است یا مراد از آن غرق است -
[۴۶] (غُدُوًّا وَعَشِيًّا) مراد از این صبح و شام به حساب دنیا است یعنی پیش کردن به آتش در این دو وقت میباشد ودر باقی اوقات دیگر عذاب ها است یا این کنایه از همیشه بودن است - و ابن کثیر به سند ابی حاتم حدیث نقل کرده است که ارواح فرعونیان در شکم پرنده های سیاه است و صبح و شام بر جهنم پیش میشوند و روایت قتاده است که این حال روح هر کافر است و در حدیث بخاری به روایت ابن عمر رضی اللّه عنهما وارد است که بر همه اهل نار مقعد آن پیش میشود صبح وشام تا قیامت -
فایده: از این آیت بسیار مفسرین و محدثین و علماء عقاید استدلال به این سخن کرده اند که عذاب قبرحق است و امام بخاری در ترجمة الباب در عذاب قبر این آیت کریمه را ذکر کرده است در این باب سخن اول ضروری این است که در احادیث کثیره صحیحه لفظ عذاب القبر که آمده است و عذاب فی القبر نیز آمده است (انهمالیعذبان فی قبورهما، الحدیث) بر این دلیل است پس انکار کردن از تعبیر آن گمراهی است البته کیفیت تفصیلی آن بلندتر از شعور و علم ما است بعضی آن تفصیلات که در احادیث صحیح آمده است بطور مثال سوال و جواب کردن و نشستاندن مرده برای آن و برای کسانی وسعت قبر و برای کسانی تنگی قبر انداختن روح در اجواف و حواصل پرندگان وغیره قبول کردن آن ضروری است -
[۴۷] این تخویف اخروی است بر واقعه فرعونیان مرتب است چنانچه آل فرعون پیروی فرعون را در کفر و شرک کرده اند مانند این هرکه پیروی ملایان ، پیران و صاحبان اقتدار باطل پرست را میکنند در داخل جهنم جدال ایشان میباشد (الضُّعَفَاءُ) مراد از ایشان آن مردمانی اند که در علم وعقل ضعیف میباشند ضعیف در جسم از آن مراد نیست -