أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿۴۴﴾ وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ ﴿۴۵﴾ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ﴿۴۶﴾

آیا امر میکنید مردم را به نیکوی و فراموش میکنید نفس های خود را و (حال آنکه) میخوانید کتاب را آیا پس عقل ندارید ﴿۴۴﴾
و کمک بخواهید به صبر کردن و نماز خواندن ،هرآئینه این کار البته گران است مگر بر عاجزی کنندگان (گران نیست) ﴿۴۵﴾
آنهای اند که یقین دارند که بدون شک آنها ملاقات کنندگان با پرودگارخود اند و هرآئینه خاص ایشان بسوی او باز گردندگانند ﴿۴۶﴾

[۴۴] در این آیت تنبیه است به عمل نکردن با وجود داشتن علم - ( بِالْبِرِّ) شامل هر نیکی است تفسیر آن در این سوره در آیت (۱۸۹,۱۷۷) و در سوره العمران در آیت (۹۲) ذکر است - (وَتَنْسَوْنَ) مقصد آن به قصد ترک کردن است از این آیت اشکار میگردد که کدام عالم به علم خود عمل نمیکند او بی عقل است -
[۴۵] در این آیت یک امر (دستور) ذکر است و مقصد این است که به آوامر و نواحی گذشته عمل کردن مشکل است لیکن برای عمل کردن بر آن به صبر و نماز خود را پخته کردن به کار است پس مقصد کمک خواستن به نماز و صبر این است که به صبر و نماز عمل کنید که با این به ایمان و اعمال آن پایداری حاصل میگردد - دعا به وصیله صبر و نماز اینجا مقصود نیست گرچه جایز است - در صبر نفس خود را پخته کردن است در مصایب تکوینی (خلقت) و تشریعی و نفس خود را منع کردن است از خواهشات - پس سه انواع صبر است صبر بر مصیبت ها - صبر بر طاعات و صبر از حرام - (وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ) ضمیر ها راجع است به کمک خواستن با صبر و نماز یا صرف به نماز - (الْخَاشِعِينَ) خشوع عاجزی و ترس در دل است که آثار آن بر اندام اشکار گردد و این در نماز فرض است گرچه یک لحظه باشد -
[۴۶] این آیت دلیل بر این است که یقین بر آخرت سبب خشوع است و خشوع آن صفتی است که به آن همه عبادات آسان میگردد - (يَظُنُّونَ) در اینجا ظن به معنی یقین است و مقصد از (مُلَاقُو رَبِّهِمْ) جهت حساب به اللّه تعالٰی پیش شدن است و مطلوب از جزا و ظن امید است و مقصد از ملاقواللّه دیدار اللّه تعالٰی در جنت است -