وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۱۲۱﴾ إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿۱۲۲﴾ وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۲۳﴾ إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُنْزَلِينَ ﴿۱۲۴﴾

و وقتیکه که صبح بیرون آمدی از منزل خود نشان میدادی مومنان را مواضعی برای جنگ و اللّه تعالی بر هرچه شنوا و بر هر چیز داناست ﴿۱۲۱﴾
وقتیکه که قصد کردند دو گروه از شما که بزدل شوند و اللّه تعالی همت دهنده ایشان است و به اللّه تعالی خودرا باید بسپارند مومنان ﴿۱۲۲﴾
به تحقیق مدد کرده است به شما اللّه تعالی در بدر و شما اندک بودید پس بترسید از اللّه تعالی تا شما شکر کنید ﴿۱۲۳﴾
وقتیکه میگفتی به مومنان آیا کفایت نمیکند شمارا که مدد کند شمارا پروردگار شما با سه هزار از فرشتگان فرود آورده شدگان ﴿۱۲۴﴾

[۱۲۱] در این آیت به واقعه احد اشاره است با پیش یک ربط این است که در این واقعه در صبر شما نقصان آمده بود زیرا تکلیف برای شما رسید دیگر اینکه از اصول قبلی در بعضی کوتاهی شده بود زیرا هزیمت شد (مِنْ أَهْلِكَ) در بعضی روایات آمده است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم بعد از نماز ظهر به احد روان شد پس تطبیق این است که قبل از ظهر از خانه عایشه رضی اللّه تعالی عنها بیرون برآمد و بعد از نماز روان شد سپه سالاری لشکر جنگ را می کرد -
[۱۲۲] بنوحارثه و بنوسلمه (در انصار) دو گروه بود در راه احد اراده برگشت را کردند ولی بعد به امداد باطنی اللّه تعالی استوار شدند - در این اشاره است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم وظیفه خودرا کامل کرده است بلکه نقصان از همراهان شان شده بود - همت صرف اراده را می گویند که بدون قصد باشد و این گناه نیست - (وَلِيُّهُمَا) یک صحابی از این قبیله گفته است که ما به نزول آن غمگین نیستیم زیرا این کلمه (وَلِيُّهُمَا) بسیار کلمه عظمت است -
[۱۲۳] ربط این است که این جواب یک وهم است که اللّه تعالی به مومنین در احد فتح نداد روشن گردید که دین آنها مورد پسند اللّه تعالی نبود جواب داده شد که اللّه تعالی از سبب دین در بدر نصرت کرده بود - در این آیت واقعه دوم را ذکر می کند که غزوه بدر است که در این صحابه رضی اللّه عنهم به اصول قبلی استوار بودند و به صبر و تقوی پخته بودند پس به کمک اللّه تعالی کامیاب شدند - واقعه بدر از واقعه احد یک سال پیش واقع شده بود او در ماه رمضان بود و احد در ماه شوال بود ذکر تفصیلی غزوه بدر در سوره انفال است (وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ) مراد اینکه اندک بودید در شمار سی صدو سیزده همین گونه سواری و اصلحه با شما اندک بود (فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ) یعنی عادت شکر به تقوی حاصل می گردد -
[۱۲۴] برای کمک یک هزار ملائیک نازل شده بودند چنانچه در آیت (۹) سوره انفال است ، بعد کفار زورگویی میکردند که برای ما لشکر دیگر روان اند ، پس اللّه تعالی مومنین را با کمک دیگر دلداری داد - در اول به سه هزار ملائکه -