وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿۸۳﴾ فَقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَحَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَاللَّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَأَشَدُّ تَنْكِيلًا ﴿۸۴﴾ مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُنْ لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا وَمَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُنْ لَهُ كِفْلٌ مِنْهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُقِيتًا ﴿۸۵﴾
و وقتیکه بیاید به ایشان خبری از امن یا ترس اشکار کنند آنرا ، و اگر راجع میگردانیدند آن را بسوی رسول و بسوی مردم دانا خود البته میدانستند آنرا کسانیکه استخراج میکنند آنرا از ایشان ، و اگر نمی بود فضل اللّه تعالی بر شما و رحمت او البته متابعت میکردید شیطان را مگر اندکی مردمان ﴿۸۳﴾
پس جنگ کن در راه اللّه تعالی ، مکلفیت نیست بر تو مگر از جان خویشتن و ترغیب کن مومنان را امید کن که باز دارد اللّه تعالی جنگ کافران را ، و اللّه سختر است در جنگ و سختر است در مجازات کردن ﴿۸۴﴾
هرکه سفارش کند سفارش نیکو است اورا حصه از ثواب آن و هرکه سفارش کند سفارش بد میباشد با او بار گناه آن ، و هست اللّه تعالی بر هر چیز دارای طاقت ﴿۸۵﴾
[۸۳] این نیز به منافقین تنبیه است و یک بدی آنها را ذکر می کند ایمن و خوف عام است اگر دنیوی باشد که او امان از دشمن است یا خوف از آن است و اگر دینی باشد یعنی پاداش و عذاب و جایز و ناجایز مقصد این است بدون علم بر دلیل اشاعت آن به کار نیست - مراد از فضل قرآن کریم است و مراد از رحمت رسول است و مراد از (إِلَّا قَلِيلًا) آن مردمی اند که در زمانه جاهلیت موُحدین بودند - و در آیت دلیل است که استنباط و استدلال مجتهد از نص (آیت و حدیث) نیز در شرع دلیل است (الَّذِينَ) مراد از این اولی الامر است و مراد از استنباط اجتهاد است یا مراد از این منافقین اند و مراد از استنباط حاصل کردن و یاد گرفتن است -
[۸۴] دراین ترغیب به قتال فی سبیل اللّه است - و رد بر منافقین است که آنها از قتال فی سبیل اللّه منع می کنند (نَفْسَكَ) مراد از آن صرف ذات نبی صل اللّه وعلیه وسلم است یا مراد از آن قدرت جان است اشاره است که بر انسان دو مکلفیت است یکی عمل کردن دوم برای مردم دیگر ترغیب دادن (أَشَدُّ بَأْسًا) ظهور این در دنیا می شود و (تَنْكِيلًا) ظهور آن در آخرت می شود -
[۸۵] در این ترغیب برای بیان و دعوت نیکی است مثلاً جهاد و ترساندن از بیان و دعوت نادرست مانند ترک کردن جهاد (شَفَاعَةً حَسَنَةً) سفارش برای نیکی و دعوت خیر و جهاد شامل است شفاعة سیئه شامل به سفارش بدی و دعوت شر و گناه است -