وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا ﴿۸۶﴾ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا ﴿۸۷﴾ فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِمَا كَسَبُوا أَتُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا ﴿۸۸﴾

و چون سلام کرده شود بر شما سلام پس جواب دهید بهتر از آن یا جواب دهید مانند آن هرآئینه اللّّه تعالی است بر هرچیز حساب کننده ﴿۸۶﴾
اللّه تعالی نیست سزاوار بندگی غیر او هرآئینه جمع خواهد کرد شما را در روز قیامت هیچ شک نیست در آن ، و کیست بسیار راستگوتر از اللّّه تعالی در سخن ﴿۸۷﴾
پس چیست شمارا که در باره منافقان دو گروه شدید و اللّه تعالی نگونسار ساخت ایشان را به سبب اعمال ایشان آیا میخواهید به هدایت بدانید کسی را که اللّه تعالی گمراه گردانیده و هرکرا گمراه کند اللّه تعالی پس نیابی برای او هیچ راهی ﴿۸۸﴾

[۸۶] یعنی هنگامی که دعوت کننده به شما بیاید و سلام بدهد پس جواب را به طریقه صحیح بدهید همچنین هنگامی دعوت به جهاد بدهد پس به طریقه بهتر آنرا اجابت کنید (تَحِيَّةٍ) این است وعلیکم السلام و رحمة اللّّه و برکاته و (رُدُّوهَا) صرف وعلیکم السلام گفتن -
[۸۷] این مسئله توحید است مقصد آن این است که جهاد و دعوت را برای این مسئله کنید - در این آیت در جمله اول مسئله توحید است و در جمله دوم ایمان به روز قیامت و در جمله سوم صدق قرآن کریم است -
[۸۸] در این آیت اقسام منافقین را ذکر می کند که به برخی آنها قتال به کار است - در این آن منافقین مراد است که هجرت نه کرده باشند و در دار حرب زندگی می کنند و با کفار همراهی می کنند - بعضی از مسلمانان می گفتند که به آنها جنگ جایز نیست ، و بعضی می گفتند آنها کفار اند جنگ با آنان به کار است ، پس اللّّه تعالی مسلمانان را از این اختلاف منع کرد - بعضی از مفسرین گفته اند که این آیت نازل شده است در باره آن منافقینی که از غزوه احد باز گردیده بودند پس مراد از این منع از اختلاف در باره منافقت بودن آنها است (أَنْ تَهْدُوا) مراد از هدایت توفیق ایمان است یا برای ایشان نام مهتدی دادن است صرف هدایت کردن مراد نیست زیرا که از آن شرعاً منع شده نمی تواند -