وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّى يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿۸۹﴾ إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا ﴿۹۰﴾ سَتَجِدُونَ آخَرِينَ يُرِيدُونَ أَنْ يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوا إِلَى الْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا فِيهَا فَإِنْ لَمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَيَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأُولَئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا مُبِينًا ﴿۹۱﴾
میخواهند که شما نیز کافر شوید چنانچه کافر شدند ایشان پس میشوید شما و ایشان یکسان مگیرید از ایشان دوستان تا وقتیکه هجرت کنند در راه اللّه تعالی - پس اگر اعراض کردند ، بگیرید ایشان را (به قید کردن) و بکشید ایشان را هرجا که بیابید ایشان را ، و مگیرید از آنها دوست و نه مددگاری ﴿۸۹﴾
مگر کسانی که یکجا شوند با آن قومی که میان شما و ایشان عهد است یا بیایند نزد شما حال آنکه تنگ شده سینه های شان که جنگ کنند با شما یا جنگ کنند با قوم خود ، و اگر می خواست اللّه تعالی البته قوی می ساخت ایشانرا بر شما پس ضرور با شما می جنگیدند - پس اگر یکسو شوند از جانب شما و جنگ نکنند با شما و پیش کنند با شما صلح را، پس نداده اللّه تعالی شما را بر ایشان راهی (از جنگ کردن) ﴿۹۰﴾
زود می یابید مردم دیگر را (منافقین) که میخواهند ایمن باشند از شما و ایمن شوند از قوم خود هر وقتی که خواسته شوند جانب فتنه (شرک) پس نگونسار می افتند در آن ، پس اگر کناره نشوند از شما و پیش نمی کنند به شما صلح را و باز ندارند دست های خود را (از جنگ با شما) پس بگیرید ایشان را (به قید کردن) و بکشید ایشان را هرجا که مسلط شوید بر ایشان - و آن گروه داده ایم شما را بر ایشان (به جنگ بر آنها) حجتی اشکارا ﴿۹۱﴾
[۸۹]در آیت در باره آن منافقین حکم ذکر می کند که هجرت نمی کنند پس با آنها جنگ کنید زیرا که آنها در داراسلام داخل نه شده اند (فَخُذُوهُمْ) مراد از آن قید کردن است -
[۹۰] در این آیت دو نوع منافقین ذکر است که با آنها قتال کردن جایز نیست (۱) یک قوم کفار که با آنها پیمان مسلمانان شده باشد وبا آنها تعلق مسلمانان باشد که با آنها معاهدالمعاهد گفته می شود (۲) آن منافقین که به کلی عاجز و خاموش باشند به هیچ جانب همراهی نمی کنند در جنگ (أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ) در این دو توجیه است توجیه اول این است که با قوم خود جنگ نمی کنند زیرا که آنها را در راه حق می پندارند توجیه دوم این است که در جنگ با آنها همراهی نمی کنند خود را از جانب گیری نگه می دارند -
[۹۱] این نوع دیگر منافقین است که آنها منافقت می کنند و هنگامی که تسلط حاصل کنند پس مخالف مومنان جنگ می کنند و کفر را اشکار می سازند لهذا با انها قتال به کار است (يُرِيدُونَ) یعنی ایمان و کفر هردو را اشکار نمی کنند از هردو جانب خود را نگه می کنند -