يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ كَذَلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا ﴿۹۴﴾ لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا ﴿۹۵﴾ دَرَجَاتٍ مِنْهُ وَمَغْفِرَةً وَرَحْمَةً وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿۹۶﴾
ائ مومنان: وقتیکه که سفر کنید در راه اللّه تعالی پس تحقیق کنید و مگوئید کسی را که پیش کند به شما کلمه اسلام که نیستی تو مؤمن می خواهید شما سامان زندگی دنیا را پس نزد اللّه تعالی غنیمت های بسیار است همچنین بودید شما پیش از این پس احسان کرد اللّه تعالی بر شما (به راسخ کردن) پس تحقیق کنید هرآئينه اللّه تعالی است با اعمال که میکنید آگاه ﴿۹۴﴾
برابر نیستند نشینندگان از مومنان بغیر از معذورین و جهادکنندگان در راه اللّه تعالی به مال خویش و جان خویش - برتری داده اللّه تعالی مجاهدان را به اموال شان و نفس های ایشان بر نشینندگان یک درجه ، و هر یکی را وعده داده اللّه تعالی به جنت برتری داده اللّه تعالی مجاهدان را بر نشینندگان مزد بزرگ ﴿۹۵﴾
درجاتی بسیار از جانب اللّه تعالی و آمرزش و رحمت خاص و هست اللّه تعالی آمرزگار مهربان ﴿۹۶﴾
[۹۴] این حکم پنجم است تحقیق کلمه گو ، یعنی که در حال سفر جهاد یک شخص کلمه اسلام بگوید (کارهای کفر و شرک را ترک کند) پس شما او را به این بهانه قتل نه کنید که او کافر است و این کلمه را برای نجات دادن جان خود گفته است به حال آن اللّه تعالی عالم است (كَذَلِكَ كُنْتُمْ) مطلب این است که در ابتداء اسلام نیز از شما صرف کلمه اسلام قبول شده بود بعد اللّه تعالی احسان کرد و شما را در اسلام راسخ ساخت - هان اگر کسی کلمه اسلام می گوید ولی شما از آن کلمه کفر یا شرک را بشنوید یا کارهای کفر و شرک را می کند پس آن منافق اعتقادی است و در این آیت مطلب این شد که برای پادشاه به کار است که رعایا و لشکر را به این طریقه تربیت دهد (سَّلَامَ) مراد از این کلمه اسلام است که آن سبب سلامتی است یا سلام کردن است به طریقه شرعی که آن نیز شعار مسلمان بودن است (عَرَضَ) مراد از این غنیمت است - و این دلیل است که چیزهای دنیوی همه اعراض است -
[۹۵] این ترغیب برای جهاد است ربط این است که از سبب قتل موُمن جهاد را ترک نه کنید - قاعدین دو نوع اند یکی معذورین دیگر غیر معذورین پس مجاهدین بالای معذورین یک درجه فضیلت دارند و بالای غیر معذورین به درجات بسیار فضیلت است از این سبب در این آیت دوبار فضیلت مجاهدین ذکر شد بار اول یک درجه بار دوم درجات بسیار (الْحُسْنَى) مراد از آن جنت است و با قاعدین نیز وعده جنت به سبب نیت آنها و با مجاهدین از سبب عمل جهاد -
[۹۶] این مژده اخروی است - واین تفسیر اجر عظیم است -