وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ﴿۹۲﴾ لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿۹۳﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۹۴﴾

و فرمان برداری کنید اللّه تعالٰی را و فرمان برداری کنید رسول را و اجتناب کنید از خلاف هر دو پس اگر روی گردانیدید پس بدانید که بر رسول ما رسانیدن اشکار است ﴿۹۲﴾
نیست بر کسانیکه ایمان آوردند و عمل کردند به طریقه نبی صل اللّه وعلیه وسلم گناهی در آنچه خورده اند در حالیکه خود را از شرک نگه میدارند و ایمان کامل دارند و عمل میکنند به طریقه نبی صل اللّه وعلیه وسلم باز خود را نگه میدارند از حرام و ایمان همیشه دارند باز خود را نگه میدارند از شبهات و عمل نیک میکنند اللّه تعالی دوست میدارد نیکوکاران را ﴿۹۳﴾
ائ مومنان: هرآئینه می ازماید شمارا اللّه تعالٰی به چیزی از شکار که میرسد به آن دست های شما و نیزه های شما تا معلوم کند اللّه تعالی کسی را که میترسد از او در حال ندیدن (غیب) پس هرکه از حد گذشت بعد از این پس مر او راست عذاب دردناک ﴿۹۴﴾

[۹۲] این نیز به حکم خمر و میسر متعلق است و تاکید به سه طریقه است اول امر به اطاعت دوم امر به اجتناب و سوم اشاره است به مستحق شدن به عذاب و با دفع از عذر - (وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ) مراد آن عام است در جمیع اوامر و نواهی و مسئله خمر و میسر نیز در آن داخل است و در اطیعوالرسول اشاره است که برای تفصیل و تفسیر خمر به احادیث نبی صل اللّه وعلیه وسلم رجوع کردن ضروری است (وَاحْذَرُوا) حذر کنید از مخالفت اللّه تعالی ورسول - در اجتناب معنی ترک کردن یک چیز است از سبب ترس -
[۹۳] در این آیت جواب یک سوال است که امام بخاری و امام ترمذی ذکر کرده اند یعنی بعد از تحریم خمر و میسر بعضی از صحابه سوال کردند که چه حال است از آن صحابه که در احد شهید شدند و در شکم ایشان شراب و مال میسر بود پس در این آیت جواب داده شد (تنبیه) در تکرار تقویٰ بسیار اقوال است قول اول، تقوی اولی از آنچه که حرام است در وقت اباحت خمر و میسر تقویٰ دومی از ریا وسمعت تقویٰ سومی از نسبت کردن اعمال به خود بطور عجب و تکبر - قول دوم تقویٰ اول از کفر و شرک دومی از گناهان کبیره سومی از گناهان صغیره و شبهات - در تکرار ایمان نیز اقوال است ، قول اول در ایمان اولی اصول ایمان مراد است و در دومی زیاد شدن ایمان و در سومی دوام ایمان الی مرگ - قول دوم ایمان اولی توحید است ایمان دوم بر تحریم خمر و میسر است ایمان سومی صبر و استقامت است برآن و در تکرار عمل صالح به دو نوع اشاره است اولی فرایض و واجبات و دومی سنن و مستحبات -
[۹۴] چون در آیت (۸۷) آنچه را ذکر کرد که برای همیشه حلال است و در آیت (۹۰) آنچه را ذکر کرد که بعد از تحریم برای همیشه حرام است پس حالا آنچه را ذکر میکند که از سبب مکان خاص یا حالتی حرام است و در جای دیگر و زمان دیگر حلال است و از آن تعبیر میگردد به تحریمات الهیه (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ) همه احکام الهیه که انسانها بر آن مکلف اند پس به او ابتلاء گفته میشود اگر اسباب عصیان نزدیک موجود باشند و در طاعت کردن مشقت باشد پس ابتلاء سخت است - پس در اینجا نیز در لفظ بعدی تَنَالُهُ که شکار کردن آسان است لیکن اللّه تعالی حرام کرده است و این ابتلاء شکار مانند ابتلاء بنی اسرائیل است لیکن آنها در ابتلاء ناکام شدند و این امت در این ابتلاء کامیاب است الا ماشاء اللّه - و در این خطاب به آن مؤمنانی است که در حرم میباشند یا در احرام باشند - (بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ) خازن و زمخشری گفته اند که در این اشاره است که این ابتلاء کم و آسان است به نسبت دیگر فتنه های عظیم که در آن اکثر لغزش صورت میگیرد - (تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ) یعنی چوچه های خورد و تخم ها و آنهای که رفتار شان ضعیف باشد و انسان به دست گرفته میتواند و در ایدیکم داخل است انداختن جال ها و انداختن دام ها (وَرِمَاحُكُمْ) یعنی چهارپایان کلان برای شکار که گریخته می توانند و جسم آن نیز کلان باشد پس بغیر نیزه گرفته شده نمی تواند (لِيَعْلَمَ اللَّهُ) این علت غایی ابتلاء است و مراد از یعلم اظهار و تمیز است در علم مردمان اگر چه برای اللّه تعالی از پیش معلوم است (مَنْ يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ) این خوف ایمانی است که از ترس غضب و عذاب اللّه تعالی از صید حرام خود را نگه میدارد (فَمَنِ اعْتَدَى) مراد از این شکار کردن است در حالت احرام یا در حرم -