وَلَوْ أَنَّنَا ۳۰۳ الأنعام

لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۲۷﴾ وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ ﴿۱۲۸﴾ وَكَذَلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۲۹﴾

برای ایشان است خانه سلامتی نزد پروردگار ایشان و او مددگار ایشان است به سبب اعمال ایشان که میکنند ﴿۱۲۷﴾
و روزیکه جمع کند همه ایشان را (بگوید) ای گروه جن به یقین بسیار را تابع کردید از انسانها را برای خود و خواهند گفت دوستان ایشان از انسانها ای پروردگار ما بهره مند شدند بعضی از ما از بعضی و رسیدیم به آن وعده خود که مقرر کرده بودی برای ما گوید اللّه تعالٰی آتش جای سکونت شماست همیشه خواهید بود در آن مگر آنچه بخواهد اللّه تعالٰی هرآئینه پروردگار تو صاحب حکمت است داناست بر هرچیز ﴿۱۲۸﴾
و چنین همراه میسازیم بعضی ظالمان را با بعضی به سبب آن عمل های که میکردند ﴿۱۲۹﴾

[۱۲۷] این مژده اخروی برای پیروی کنندگان است (دَارُ السَّلَامِ) حسن گفته است که سلام نام اللّه تعالٰی است و زجاج گفته است سلام مصدر است به معنی سلامتی از همه آفت ها یا مراد از سلام تحیه است یعنی خانه بسیار سلام ها است از هر طرف سلام خواهد بود در (عِنْدَ رَبِّهِمْ) اشاره است که علم تفصیلی نعمت های آن صرف نزد اللّه تعالٰی است (وَلِيُّهُمْ) ولی به معنی حافظ ناصر موید (ابن کثیر) و ذمه دار کار های ایشان به کسی دیگری نمی سپارد -
[۱۲۸] این ترس اخروی برای منکرین است (اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ) این اعتراف جرم است جنیات کلان در جنگل ها حفاظت انسان ها را از جنیات کوچک میکردند همچنان عاملات جنات به ذریعه جنات بعضی کارها میکنند همچنان بر کسی جن بیاید آنها به فریب و دروغ از مردمان پول و سامان حاصل میکنند این فایده انسان ها به ذریعه جن ها است و انسان ها به نام جن ها نذرها میکردند و از جن ها می ترسیدند شیخ الاسلام در تفسیر صورت های زیاد این استمتاع را نقل کرده است (إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ) مراد از این از آتش علاوه دیگر عذابها است مانند زمهریر و مکان خوراک و نوشیدنی یا مومنان گنهگار مراد است -
[۱۲۹] این عقبه ششم تبلیغ است که مرحله آخری است یعنی حق پرست به این میرسد که ظلم یعنی شرک و اهل بدعت همه در مقابل آن متفق میشوند وبه او قطع تعلقات میکنند - معنی دیگر آیت اینست که بر ظالمان ظالمان دیگر را حاکمان میسازد و این عذاب دنیوی است بنابر اول (نُوَلِّي) معنی ولایت دوستی است یعنی ظالمان باطل پرست با همدیگر در مقابله صالحین همراهی میکنند و بنابر معنی دوم نولی ولایت از حکومت است به معنی اولی عقبه آخری است به معنی دوم تخویف دنیوی است -