يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ ﴿۱۳۰﴾ ذَلِكَ أَنْ لَمْ يَكُنْ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ ﴿۱۳۱﴾ وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ ﴿۱۳۲﴾

(خواهد گفت) ای گروه جن و انس آیا نیامده بود به شما رسولان از جنس شما که بیان میکردند بر شما آیتهای مرا و می ترسانیدند شما را از ملاقات این روز گویند که اقرار کردیم بر جانهای خود (که ایشان تبلیغ کرده بودند) و فریب داده ایشان را زندگی دنیا و اقرار خواهند کرد بر خویشتن که ایشان کافر بودند ﴿۱۳۰﴾
این برای اینست که نیست پرودگار تو هلاک کننده قریه ها به سبب شرک ایشان در حالیکه مردم آنها بی خبر باشند ﴿۱۳۱﴾
و برای هر یک درجه های مختلف است به سبب اعمال ایشان و نیست پروردگار تو بی خبر از آن اعمالی که میکنند ﴿۱۳۲﴾

[۱۳۰] این نیز ترس اخروی است و در آمدن رسولان در جنات بعد از آدم علیه السلام و پیش از محمد صل اللّه وعلیه وسلم اختلاف است لیکن داعیان حق در ایشان بسیار آمده اند - قول اکثر علماء این است که بعد از آدم علیه السلام در جنیات پیغمبر نیامده و داعیان حق (نذیران) در ایشان آمده اند این قول را ابن جریر و ابن کثیر پسند کرده است پس در خطاب (مِنْكُمْ) بسیار اقوال است اول اینکه خطاب به اعتبار مجموعه است تغلیب داده است انس را بر جن دوم اینکه رسل به معنی نذیر است (يَقُصُّونَ) مقصد کلان رسولان بیان آیات توحید و تذکر قیامت است (شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا) این بعد از گواهی اعضاء است (وَغَرَّتْهُمُ) این علت تکذیب است و این از جانب اللّه تعالٰی جمله معترضه است (أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ) اول شهادت اقرار رسولان است و دوم از کافر شدن است -
[۱۳۱] این سبب ارسال رسولان را ذکر میکند چنانچه در آیت پیش ذکر ارسال رسولان بود که وقتیکه مردمان مبتلاء به شرک باشند لیکن رسول به ایشان نیامده باشد و بیان توحید و حق به ایشان نشده باشد پس ایشان را در دنیا عذاب نمی کند مراد از (بِظُلْمٍ) ظلم مردم است به کفر و شرک و اعمال بد لیکن پیش از ارسال رسول عذاب نمیکند مانند در آیت (۱۵) سوره اسراء است قول دوم این است که پیش از ارسال رسول عذاب دادن ظلم است ولی قول اول پسندیده است زیرا بر اللّه تعالٰی ارسال رسولان واجب نیست از (غَافِلُونَ) کسانی مراد اند که دعوت رسولان به ایشان نرسیده باشد -
[۱۳۲] یعنی برای هریک از انسانها و جن ها اگر اهل جنت اند یا اهل جهنم اند درجات مختلف است و درجه هریک مناسب به عمل اوست اگر در دنیا باشد یا در آخرت باشد - و اشاره است که مدار جزا و سزا بر عمل است -