وَلَوْ أَنَّنَا ۳۰۵ الأنعام

وَرَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِكُمْ مَا يَشَاءُ كَمَا أَنْشَأَكُمْ مِنْ ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ آخَرِينَ ﴿۱۳۳﴾ إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ ﴿۱۳۴﴾ قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿۱۳۵﴾ وَجَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِيبًا فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَائِنَا فَمَا كَانَ لِشُرَكَائِهِمْ فَلَا يَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَى شُرَكَائِهِمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ ﴿۱۳۶﴾

و پروردگار تو بی نیاز است صاحب رحمت است اگر بخواهد ببرد شما را و جانشین سازد پس از شما هرکرا بخواهد چنانکه آفرید شما را از اولاد قوم دیگر ﴿۱۳۳﴾
هرآئينه چیزی که وعده کرده شده اید ضرور آمدنی است و نیستید شما نجات یافتگان ﴿۱۳۴﴾
بگو: ای قوم من عمل کنید به طریقه خود هرآئینه من نیز عمل کننده ام پس زود است شما خواهید دانست که کیست کسی که باشد برای او انجام خانه آخرت هرآئینه نجات نیابند ظالمان ﴿۱۳۵﴾
و مقرر میگردانند برای اللّه تعالٰی از آنچه آفریده از کشت و مواشی حصه را باز میگویند که این حصه اللّه تعالٰی است به گمان خود (بغیر مقدار شرعی) و این حصه برای مددگار ماست پس آن حصه که است برای مددگار ایشان پس نمی رسد به اللّه تعالٰی و آن حصه که است از اللّه تعالٰی پس آن میرسد به مددگار ایشان بد است فیصله که ایشان میکنند ﴿۱۳۶﴾

[۱۳۳] این ترس برای منکرین است یعنی اللّه تعالٰی بی نیاز صاحب رحمت است لیکن صاحب غضب نیز است اگر بخواهد منکرین را نابود سازد و مردمان دیگری را به عوض آن بیاورد (إِنْ يَشَأْ) این ذکر ضد چیز است بعد از آن یعنی ضد رحمت غضب و عذاب است که با إِنْ يَشَأْ آه آن را ذکر میکند -
[۱۳۴] این نیز ترس عذاب برای منکرین است (مَا تُوعَدُونَ) عام است برای عذاب دنیا و بعث البعد الموت برای هردو شامل است -
[۱۳۵] این اعلان برائت برای منکرین است و تنبیه سخت است (مَكَانَتِكُمْ) مراد از آن تمکن و طاقت است یامراد از آن حال و طریقه است و چنین در آیت (۱۲۱) سوره هود است (عَاقِبَةُ الدَّارِ) عاقبت محموده دار آخرت (إِنَّهُ) این ذکر فیصله فریقین است به اجمال -
[۱۳۶] از این آیت الی آیت (۱۵۰) باب دوم است در این رد بر رسوم جاهلیت است در تحلیل و تحریم (لِلَّهِ) اشکار گردید که ایشان به نام اللّه تعالٰی صدقه ، خیرات و زکات میدادند - (بِزَعْمِهِمْ ) در این اشاره است که آنها در حصه اللّه تعالی لحاظ قدر شرعی را نمی کردند به فکر خود ایشان حصه را تعین می کردند - و حصه شرکاء به اللّّه تعالٰی نمی رسد یک مطلب آن اینست که نذر غیراللّه را به مسکینان عام نمی دادند مطلب دوم اینست که چند دانه وغیره نذر غیراللّه که به مال مخلوط میشد که به نام اللّه تعالٰی است پس زود جدا میکنند سوم اینکه آنچه نذر غیراللّّه باشد بر آن نام اللّّه تعالٰی را نمی خوانند - و حصه اللّه تعالٰی به شرکاء میرسد مطلب آن نیز سه نوع است ولی برعکس آن -