قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ ﴿۱۴۰﴾ وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ ﴿۱۴۱﴾

هرآئينه زیان کار شدند کسانیکه قتل کردند اولاد خود را به نادانی بغیر دلیل و حرام گردانیدند آنچه حلال کرده اللّه تعالٰی از سبب دروغ بافتن بر اللّه تعالٰی هرآئينه گمراه شدند ایشان و نیستند به راه راست ﴿۱۴۰﴾
و اوست که آفریده باغها را که بلند کرده میشود بر پایه و آنکه بلند کرده نمیشود بر پایه و درخت خرما و زراعت را که مختلف اند میوه آن و آفریده زیتون و انار را مانند یکدیگر برگهای آنها و غیر مانند میوه های آنها بخورید از میوه های آن چون میوه آرد و ادا کنید حق اللّه تعالٰی را روز درو کردنش و اسراف مکنید هرآئینه اللّه تعالٰی دوست ندارد مشرکان را ﴿۱۴۱﴾

[۱۴۰] این آیت به نذر غیراللّه و تحریم غیراللّه با هردو متعلق است و سه وجوه آنرا ذکر کرده است سفه ، غیر علم و افتراء و بر آن سه احکام را مرتب کرده است - خسران ، ضلال و عدم اهتداء خسران از سببی است که اولاد نعمت عظیمه است و به قتل کردن آن نقصان کلان حاصل میشود در دنیا و در آخرت و ضلال از سببی است که کار بدون دلیل و بدون علم کرده است - و عدم اهتداء از سببی است که بر اللّه تعالٰی افتراء است -
[۱۴۱] این دلیل عقلی برای رد شرک فعلی است و این شرک اکثر در کشت و مواشی میباشد پس دلایل را نیز متعلق به این هردو نوع ذکر میکند (مَعْرُوشَاتٍ) آنکه در روی زمین می خزد مانند خربوزه وغیره یا بعضی انواع انگور وغیره (غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ) که به ساقه خود ایستاد میباشد اینکه بسیار اقسام دارد (مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ) ضمیر صرف به زرع راجع است یا به زرع و نخل راجع است با همراه تاویل کلّ واحد منهما (وَالزَّيْتُونَ) از آن تیل کشیده میشود (وَالرُّمَّانَ) اکثر برای دوا استعمال میگردد - (مُتَشَابِهًا) حالت زیتون و رمان است یا حالت همه است و مراد اینست که درخت ها و بته ها از یک جنس اند مانند خرما و در میوه فرق میباشد همچنین در فصل و غیره (كُلُوا) مراد از آن اباحت اکل است یعنی حرام ندانید (آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ) بدهید حق اللّه تعالٰی را خاص در روز درو کردن و در قید درو کردن اشاره است که آن کشت و میوه که به دست حاصل شود و قبلاً هلاک نشده باشد در آن حق اللّه تعالٰی واجب میگردد (وَلَا تُسْرِفُوا) مراد از اسراف شرک است یعنی این کشت و میوه ها را در نذر غیراللّه ندهید و از خود در آن تحریم مکنید ابن جریر از ایاس نقل کرده است هر آنچه مخالف امر اللّه تعالٰی باشد مسرف است -