وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ ﴿۳۰﴾ وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُوا قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۱﴾ وَإِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۳۲﴾

و وقتیکه مکر میکردند کافران در باره تو که قید کنند تو را یا بکشند تو را یا بیرون کنند تو را و مکر و حیله میکردند ایشان و تدبیر خفیه کرد اللّه تعالٰی (برای نجات دادن شما) و اللّه تعالٰی بهترین تدبیر کنندگان است ﴿۳۰﴾
و چون خوانده شود بر ایشان آیات ما گویند بدرستیکه شنیدیم اگر بخواهیم البته بگوئیم مانند این نیست این (قرآن) مگر افسانه های پیشینیان ﴿۳۱﴾
و وقتیکه که گفتند ای بار اللّه تعالٰی اگر است این قرآن حق از نزد تو پس بباران بر ما سنگ از آسمان یا بده به ما عذاب دردناک ﴿۳۲﴾

[۳۰] این بیان اثر وجود تقویٰ است که در کسی تقویٰ باشد اللّه تعالٰی او را از مکر دشمنان حفاظت میکند دیگر این آیت علت هفتم است برای دعوی اول - مطلب آیت اینست که مشرکان در دارالندوه مشوره کردند کسی میگفت که این پیغمبر را قید میکنیم و کسی میگفت که از قریه بیرون میکنیم پس در اخیر به آن متفق شدند که از هر قبیله یک یک سردار بیایند و همه یکجا بر آن حمله کنند و او را قتل کنند لیکن اللّه تعالٰی ایشان را کور ساخت و رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم با همراهی ابوبکر رضی اللّه عنه در شب از آنجا بیرون رفت و هجرت کرد و این سبب برای غزوه بدر شد و برای حاصل کردن غنایم پس شما در باره آن اختلاف مکنید - (وَيَمْكُرُ اللَّهُ) مکر به تدبیر خفیه گفته میشود اگر خیر باشد یا شر باشد و در صفت اللّه تعالٰی در تدبیر خیر استعمال میشود و مانند آن در آیت (۵۴) سوره العمران است -
[۳۱] این تنبیه برای منکرین است و اثر نبودن تقوی است - در آیت گذشته مکر عملی مشرکان ذکر بود و در این آیت ذکر مکر قولی است آن در مقابل نبی صل اللّه وعلیه وسلم بود و این در مقابله قرآن است (لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا) این قول از سبب سخت ضد و عناد است ورنه اعجاز قرآن برای آنها واضح شده بود و ایشان به یک سوره و به یک سخن نیز مقابله قرآن را کرده نمیتوانند (أَسَاطِيرُ) جمع اسطورت است مکتوبت (به نوشته شده گفته میشود) یا جمع اسطور است وآن جمع سطر است (خط نوشته شده) -
[۳۲] این نیز تنبیه به منکرین است و اثر نبودن تقویٰ است و علت هشتم برای دعوی اول است - واین قول آنها بر عناد بنا است و برای آنکه دیگر مردمان را در شک بیاندازد - باید ایشان میگفتند بار اللّه تعالٰی اگر این حق است پس ما را بدین هدایت فرما و چنین طلب عذاب در آیت (۱) سوره معارج ودر آیت (۵۳) سوره عنکبوت ودر اقوام پیش در آیت (۱۸۷) سوره شعراء ذکر است -