قَالَ الْمَلَأُ ۳۸۹ الأنفال
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَالَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ ﴿۳۶﴾ لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۳۷﴾ قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۸﴾
هرآئینه آن کسانی که کفر کرده اند خرچ میکنند اموال خود را تا باز دارند مردمان را از راه اللّه تعالٰی پس زود است که خرچ کنند آن مال را باز باشد آن بر ایشان افسوس باز مغلوب شوند و آنهای که کافران اند بسوی جهنم جمع شوند ﴿۳۶﴾
تا جدا سازد اللّه تعالٰی ناپاک را از پاک و بنهد ناپاک را بعضی آن را بر بعضی پس انبار سازد همه را یکجا پس بیفگندش در جهنم آن کسان ایشانند زیان کاران ﴿۳۷﴾
بگو برای آن کسانی که کافر اند اگر باز ایستند (از کفر و شرک) آمرزیده شود ایشان را گناه های گذشته و اگر برگردند به جنگ پس هرآئینه گذشته است روش پیشینیان ﴿۳۸﴾
[۳۶] در این آیت نیز تنبیه برای منکرین است و بیان اثر نبودن تقویٰ است که آن بربادی عبادت مالیه است بعد از ذکر کردن بربادی عبادت جسمی (لِيَصُدُّوا) هر آن انفاق که برای اشاعت دین باطل باشد در مقابله دین حق در این شامل است (حَسْرَةً) از سبب حاصل نشدن مقصد انفاق (ثُمَّ يُغْلَبُونَ) این زیادتی است یعنی اول از مقصد محروم میشود باز در مقابله مومنان مغلوب میگردد (الَّذِينَ كَفَرُوا) مراد از آن آن کفار اند که بر کفر ثابت باقی بمانند - و باز تخویف اخروی در این دو آیت است -
[۳۷] در این آیت حالات بد منکرین در آخرت به پنج طریقه ذکر شده است (لِيَمِيزَ اللَّهُ) لام علت یحشرون است یا لام عاقبت است (الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ) به اعتبار عقیده شرک خبیث است و به عقیده توحید پاک است و این تمیز در آخرت است مانند آیت (۵۹) سوره یاسین و آیت (۲۸) سوره یونس و یا در دنیا مانند آیت (۱۷۹) سوره العمران -
[۳۸] این دعوت به منکرین برای توبه است بعد از ذکر خباثات ایشان این آیت دلیل بر این سخن است که (که به ایمان آوردن همه گناها معاف میگردد اگر حقوق اللّه باشد یا حقوق العباد باشد لیکن این برای کافر حربی) و برای کافر ذمی حقوق العباد معاف نمیگردد (سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ) مراد از آن نصرت اللّه تعالٰی با انبیاء و مومنان است و عذاب و مغلوب کردن کافران است و مراد از اولین انبیاء و مومنان پیشین اند مانند آیت (۷۷) سوره اسراء -