عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ ﴿۴۳﴾ لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ ﴿۴۴﴾ إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ ﴿۴۵﴾

عفو کرده است اللّه تعالٰی از تو چرا رخصت دادی ایشان را تا اینکه اشکار میشدند به تو آنهای که راست گفتند و میدانستی دروغگویان را ﴿ ۴۳ ﴾
نمیخواهند اجازت از تو آنهای که ایمان دارند به اللّّه تعالٰی و به روز آخرت (به ترک کردن آن) از اینکه جهاد کنند به مال های خود و نفس های خود و اللّّه تعالٰی داناتر است بر متقیان ﴿ ۴۴ ﴾
جز این نیست که اجازه میطلبند از تو (از ترک کردن جهاد) آنهای که ایمان ندارند به اللّّه تعالٰی و به روز آخرت و شک کرده دلهای ایشان پس ایشان از سبب شک درهم برهم اند ﴿ ۴۵ ﴾

[۴۳] در این آیت به نزد عمرو بن میمون عتاب به رسول اللّّه صل اللّّه وعلیه وسلم است به لهجه نرم از سببی که رسول اللّه صل اللّّه وعلیه وسلم برای بعضی منافقین اجازت داده بود برای باقی ماندن از جهاد وقتیکه ایشان اجازت خواسته بودند لیکن رسول اللّّه صل اللّّه وعلیه وسلم به دروغ آنها آگاه نبود پس در این کدام گناهی بر نبی صل اللّّه وعلیه وسلم نیست و قاضی عیاض در شفاء گفته است که این عتاب نیست -
فایده: و این آیت دلیل بر آنست که پیغمبر غیب دان نیست -
[۴۴] در این آیت صفات مومنان ذکر است که ایشان بغیر عذر از جهاد نمی مانند و نه از پیغمبر اذن باقی ماندن را میخواهند - سوال: که در آیت (۶۲) سوره نور استیذان صفت مومنان است و در اینجا عدم استیذان؟ جواب: آنست که در آنجا استیذان در باره رخصت از مجلس نبی صل اللّه و علیه وسلم است و در این سوره ذکر استیذان ترک کردن جهاد است -
[۴۵] در این آیت تنبیه به منافقین است و در این نیز چهار صفات قبیحه آنها ذکر است و در اینجا استیذان در باره ترک کردن جهاد مراد است (وَارْتَابَتْ) این صیغه به شک محکم دلالت میکند که آن به طریقه انکار است و این علت برای لایومنون است (يَتَرَدَّدُونَ) یعنی متحیر اند که با همراه مومنان شوند یا همراه کافران شوند -