فَلَمَّا آتَاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوْا وَهُمْ مُعْرِضُونَ ﴿۷۶﴾ فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ ﴿۷۷﴾ أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ وَأَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ ﴿۷۸﴾ الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۷۹﴾
پس چون داد ایشان را اللّه تعالٰی از فضل خود (چیزی از مال) بخل کردند به آن و برگشتند (از عهد خویش) و ایشان اعراض کنندگانند ﴿ ۷۶ ﴾
پس اللّه تعالٰی بوجود آورد نفاق را در دلهای ایشان تا روزیکه ملاقات کنند با او به سبب آنکه خلاف کردند با اللّه تعالٰی با آنچه وعده کرده بودند و به سبب آنکه دروغ میگفتند ﴿ ۷۷ ﴾
آیا ندانسته اند که هرآئینه اللّه تعالٰی میداند سخن پنهان ایشان را و مشوره کردن ایشان را و آنکه اللّه تعالٰی نیک دانای همه عیوب است ﴿ ۷۸ ﴾
(این منافقان) آن کسانی اند که عیب می کنند به رغبت کنندگان را از مومنان در صدقات و آنهای را که نمی یابند مگر مزدوری خود را پس تمسخر میکنند به ایشان جزا میدهد اللّه تعالٰی ایشان را به تمسخر ایشان و ایشانرا است عذاب دردناک ﴿ ۷۹ ﴾
[۷۶] در این آیت دو صفات قبیحه منافقین ذکر است و این آیت دلیل بر این سخن است که کسی وفا کامل نذر را نمیکند او گنهگار است -
[۷۷] این آیت نیز تعلق به آیت گذشته دارد و در آن یک صفت قبیحه شان ذکر است (يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ) مراد از آن روز مرگ است (فَأَعْقَبَهُمْ) ضمیر فاعل به اللّه تعالٰی راجع است یا به بخل راجع است - و ضمیر يَلْقَوْنَهُ نیز به اللّه تعالٰی راجع است یا به بخل به تقدیر جزاء بخل -
[۷۸] این نیز تنبیه به منافقین است و مطلب آنست که اللّه تعالٰی به تمام اعمال این منافقین عالم است پس ایشان را سزا میدهد - و آیت دلیل اشکار است بر این سخن که علم غیب خاص صفت اللّه تعالٰی است (سِرَّهُمْ) آن سخن های که در دل میباشد و (نَجْوَاهُمْ) مشوره پنهانی کردن -
[۷۹] دراین آیت نیز تنبیه به منافقین است و دو صفات قبیحه آنها ذکر است مراد آنست اگر کسی در راه اللّه تعالی بسیار خرچ میکند از سبب توانگری پس منافقین بر ایشان عیب میکنند که او ریاکار است و اگر کسی اندک خرچ میکند از سبب فقر پس منافقان بر او تمسخر میکنند -
فایده: این آیت دلیل براین سخن است کسانی که بر صحابه کرام طعن میکنند ایشان منافقان اند مانند شیعه و روافض -