فَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ إِنْ كُنَّا عَنْ عِبَادَتِكُمْ لَغَافِلِينَ ﴿۲۹﴾ هُنَالِكَ تَبْلُو كُلُّ نَفْسٍ مَا أَسْلَفَتْ وَرُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۳۰﴾

پس کافی است اللّه تعالٰی گواه میان ما و میان شما هرآئینه بودیم ما از پرستش شما بیخبران ﴿ ۲۹ ﴾
آنوقت دریابد هر شخصی حقیقت عمل را که پیش فرستاده و باز گردانیده شوند بسوی اللّه تعالٰی که مالک ایشان است و گم گردد از ایشان آنچه افترا میکردند ﴿ ۳۰ ﴾

[۲۹] (فَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا) این به معنی قسم است یعنی مشرکان خواهند گفت ما ضرور پرستش شما را کرده ایم به مقبره های شما سجده و طواف ها کرده ایم به نام های شما نذرانه کرده ایم به شما یامدد گفته ایم پس ایشان به قسم موکد جواب خواهند داد - واین آیت دلیل اشکار است بر این که آن پیغمبران و بزرگان که مردم پرستش ایشان را کرده اند به ایشان یامدد گفته اند یا به نام ایشان نذرها کرده اند وغیره کار های دیگر - پس از همه آن کارها ایشان ناخبر اند - نه شنیده اند و نه دیده اند - چنین در آیت (۱۴) سوره فاطر و در آیت (۵) سوره احقاف نیز است - و مفسر الوسی نوشته است که حاصل آن آنست که بتان به هرصورت ناخبر میباشند و هرچه ملائیک اند ایشان دور اند زیرا که این مشرکان پرستش ملائیک آسمانی را کرده اند به دلیل آیت (۲۶) سوره نجم و هرچه اولیاء اند پس بعضی ایشان از عابدان خود دور بودند و ایشان علم غیب ندارند و آنانکه نزدیک بودند مرده اند و مرده هیچ سخن را نمی شنود چنانچه این در تحقیق سماع موتی ذکر میشود یا آنکه از آواز ها و کارهای شرک و بدعات مشرکان ایشان را بی خبر نگهمیدارد برای آنکه در حزن و غم ها دچار نشوند -
[۳۰] این نیز به آیت پیش تعلق دارد - حاصل این است چون در میدان حشر برای ایشان اشکار شد که این بزرگان از پرستش ایشان بی خبر بودند پس حالا برای ایشان خطا عمل ایشان اشکار شد - (تَبْلُو) بلاء برای امتحان و اشکار شدن حقیقت گفته میشود یعنی برای ایشان اشکار خواهد شد که این عمل خیر یا شر بود مقبول بود یا مردود بود (مَوْلَاهُمُ) در اینجا مولا به معنی مالک است و در آیت (۱۱) سوره محمد به معنی مددگار است پس تعارض نیست (مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ) دعوی شرک و دلایل و قصه ها یا معبودان باطل -