وَيُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ ﴿۸۲﴾ فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۸۳﴾ وَقَالَ مُوسَى يَا قَوْمِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُسْلِمِينَ ﴿۸۴﴾ فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿۸۵﴾ وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿۸۶﴾

و اشکار میسازد اللّه تعالٰی حق را به کلمات خود اگر چه بد میدارند مجرمان ﴿ ۸۲ ﴾
پس ایمان نیاورد بر موسیٰ علیه السلام مگر چند جوانان از قوم او باوجود ترس از فرعون و اشراف ایشان که برگرداند ایشانرا (از دین) و هرآئینه فرعون البته بلند بود در زمین مصر و هرآئینه او از مشرکان بود ﴿ ۸۳ ﴾
و گفت موسیٰ علیه السلام ائ قوم من اگر ایمان آورده اید به اللّه تعالٰی پس خاص بر اللّه تعالٰی خود را بسپارید اگر فرمان بردارید ﴿ ۸۴ ﴾
پس گفتند خاص بر اللّه تعالٰی سپاریدیم خود را ائ پروردگار مگردان ما را امتحان (یا پائین) برای قوم ظالمان ﴿ ۸۵ ﴾
و نجات بده ما را به رحمت خود از قوم کافران ﴿ ۸۶ ﴾

[۸۲] مراد از کلماتِهِ دلایل اللّه تعالٰی است یا وعده امداد اوست (وَيُحِقُّ اللَّهُ) این عطف است بر سیبطله -
[۸۳] در این آیت بیان شجاعت همراهان موسیٰ علیه السلام است (إِلَّا ذُرِّيَّةٌ) کسان اندک مراد است که ضعیف باشند مردان باشند یا زنان باشند یا خوردسالان باشند یا ریش سفیدان باشند در این آیت دو توجیه است اول اینکه ضمیر (مِنْ قَوْمِهِ) به موسیٰ علیه السلام راجع است - پس مراد آن بنی اسرائیل اند که بر موسیٰ علیه السلام ایمان آورده بودند توجیه دوم آنست که ضمیر به فرعون راجع است مراد از آن بعضی آن کسان از قوم فرعون بود که ایمان آورده بودند مانند رجل مومن از آل فرعون در سوره حم ذکر است - و مراد آیت این است که این کسان ایمان در حالتی آورده بودند که از فرعون و قوم آن این ترس بود که به ایشان سخت تکالیف بدهند لیکن ایشان توجه به آن نکردند (لَعَالٍ فِي الْأَرْضِ) مراد از آن پادشاهی و اقتدار آنست مراد از (لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ) شرک کردن و کفر کردن و ظلم کردن آنست -
[۸۴] چون ایشان ایمان آوردند پس از جانب فرعونیان بالای ایشان ظلم ها شروع شد پس این تسلی دادن موسیٰ علیه السلام برای مومنان در وقت مصیبت است واین آیت دلیل بر این است که کمال ایمان و اسلام به سپاریدن کار خود به اللّه تعالٰی است ، در این آیت ایمان و اسلام را هر دو جمع کرد پس ایمان صفت دل است و اسلام اعمال ظاهری و پیروی کردن احکام اللّه تعالٰی است و برای شرط آخری جزاء پنهان است (فاصبروا و اتبعوا) و آیت دلیل صریح است که توکل به اللّه تعالٰی مقتضی ایمان و اسلام است -
[۸۵] (لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً) مراد از فتنه در عذاب مبتلاء شدن به دست های ظالمان است یا مراد از فتنه مصیبت ها از جانب اللّه تعالٰی است که آن امتحان برای ظالمان است زیرا که هر وقتیکه بر حق پرست ها مصایب بسیار بیاید پس ظالمان میگویند اگر ایشان بر حق می بودند پس بالای ایشان عذاب ها چرا می آمدند - واین امتحان است در (رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا) اشاره است که با توکل دعا کردن نیز به کار است -
[۸۶] این آیت دلیل است بر این که وسیله خوب در دعا برای اللّه تعالٰی رحمت اوست -