قَالُوا نَفْقِدُ صُوَاعَ الْمَلِكِ وَلِمَنْ جَاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِيرٍ وَأَنَا بِهِ زَعِيمٌ ﴿۷۲﴾ قَالُوا نَفْقِدُ صُوَاعَ الْمَلِكِ وَلِمَنْ جَاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِيرٍ وَأَنَا بِهِ زَعِيمٌ ﴿۷۲﴾ قَالُوا فَمَا جَزَاؤُهُ إِنْ كُنْتُمْ كَاذِبِينَ ﴿۷۴﴾ قَالُوا جَزَاؤُهُ مَنْ وُجِدَ فِي رَحْلِهِ فَهُوَ جَزَاؤُهُ كَذَلِكَ نَجْزِي الظَّالِمِينَ ﴿۷۵﴾

گفتند گم کرده ایم پیمانه پادشاه را و کسی که آوردش برایش یک بار شتر باشد (در انعام) و من برای این ضامنم ﴿ ۷۲ ﴾
گفتند قسم به اللّه تعالٰی شما خوب میدانید که ما نیامده ایم تا فساد کنیم در این ملک و نه ما دزد بوده ایم ﴿ ۷۳ ﴾
گفتند پس چیست جزای دزد اگر شما دروغ میگوئید ﴿ ۷۴ ﴾
گفتند جزای دزدی برای آن کسی است که یافته شود در سامان او پس آن جزا اوست همچنین جزا میدهیم ظالمان را ﴿ ۷۵ ﴾

[۷۲] در این آیت دلیل بر جواز مقرر کردن انعام برای یک کار جایز است و دلیل است بر جواز کفالت - سوال: برای دزد کفالت و انعام دادن که جایز نیست؟ جواب (۱): این قول آنها به امر یوسف علیه السلام بود و برای او معلوم بود که آنها دزدی نکرده اند از این سبب جَاءَ بِهِ گفته است سَرَقَ نگفته است - جواب (۲): مراد از لِمَنْ جَاءَ کسی است که خبر بیارد که صواع نزد آن کس است -
[۷۳] در این آیت جواب آنها برای برآئت کردن خود از دزدی و فساد است (تَاللَّهِ) تا در قسم به اسم اللّه خاص است و در جای تعجب و مبالغه استعمال میگردد در (لَقَدْ عَلِمْتُمْ) اشاره است که پیش از آن ایشان در مصر هیچ نوع خیانتی و ظلم نکرده بودند دهن های شترها خود را بسته بودند که کشت کسی را نخورند -
[۷۴] یعنی برای ایشان گفتند که اگر دروغ شما ثابت شود پس جزای دزد چه خواهد بود این پرسان به تعلیم یوسف علیه السلام بود برای باز ماندن برادرد خود اگر نه از مجرم پرسان جزا کرده نمی شود - و همچنان وهم ایشان را دفع میکنند که ایشان وهم نکنند که شما ما را قصداً دزد ثابت میکنید - برای اینکه مطابق قانون خویش ما را جزا بدهید -
[۷۵] یعنی در دین یعقوب عیله السلام جزای دزد بود که تا یک سال غلام ساخته میشد برای مالک مال و قانون مصر این بود که ازدزد دو گونه تاوان گرفته میشد (الظَّالِمِينَ) مراد از ظلم دزدی است جزا را به شریعت یعقوب علیه السلام بر گزیدند به وحی اللّه تعالٰی پس این ناسخ شد برای سزا دادن در قانون مصر یا این که فرزندان یعقوب علیه السلام مکلف بودند به شریعت یعقوب علیه السلام و به قانون مصر مکلف نبودند -