وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَيْئًا وَلَا يَسْتَطِيعُونَ ﴿۷۳﴾ فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثَالَ إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿۷۴﴾
و می پرستند بجز از اللّه تعالٰی کسی را که نمی توانند برای شان روزی دادن از آسمانها و زمین هیچ نوع و نه قادر اند ﴿۷۳﴾
پس بیان مکنید برای اللّه تعالٰی مثالها هرآئينه اللّه تعالٰی میداند و شما نمیدانید ﴿۷۴﴾
[۷۳] در این آیت تنبیه به شرک فی العبادت و شرک فی التصرف است و این تفسیر آیت گذشته است که أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ یعنی نشانی یقین کردن بر باطل اینست که پرستش او را میکنند سجده ، طواف ، نذر کردن به قبر و دیگر افعال شرکیه (لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ) یعنی بارانیدن باران و از زمین بته و زراعت را سبز کردن برای خود اختیار ندارند (وَلَا يَسْتَطِيعُونَ) برای دیگران نیز قدرت ندارند - یااینکه حالا نیز اختیار ندارند و برای آینده نیز امیدی نیست -
[۷۴] در این رد برهمه آن مشرکان و کافرانی است که اللّه تعالٰی را به مخلوق تشبیه میدهند مثلاُ میگویند که به مخلوق بدون وسیله رسیدن نمی شود و برای مخلوق سفارش کننده به کار است که او دارای وجاهت و دوست برای مشفوع الیه باشد ، به همین گونه به اللّه تعالٰی بغیر وسیله رسیدن نمی شود و بندگان نیک را شفیع قهری میدانند ، و همچنین در این آیت رد بر مجسمه و مشبهه است که صفات اللّه تعالٰی را به مخلوق تشبیه میدهند و برای او جسم ثابت میکنند و مانند این در آیت (۱۱) سوره شوریٰ و آیت (۴) سوره اخلاص است (إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ) این علت ماقبل است یعنی قیاس اللّه تعالٰی به مخلوق شده نمی تواند مخلوق هر چیز را نمیداند (به حاجت و حالت محتاج علم ندارد) از این سبب او به وسیله محتاج است واللّه تعالٰی به هر چیز علم دارد و همچنین اللّه تعالٰی بر شان و صفات خود عالم است اگر برای خود مثال ذکر میکند درست است لیکن مخلوقات به شان و صفات اللّه تعالٰی علم کامل ندارند پس ایشان مثال اللّه تعالی را پیش کرده نمی توانند -