سُبْحَانَ الَّذِي ۶۵۴ بنی إسرائيل
وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا ﴿۲۸﴾ وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا ﴿۲۹﴾ إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا ﴿۳۰﴾ وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا ﴿۳۱﴾ وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا ﴿۳۲﴾
و اگر رو میگردانی از اینها برای طلب کردن رحمت پروردگار خود که امید آنرا داری پس بگو ایشانرا سخن ملایم ﴿۲۸﴾
و مگردان دست خود را بسته به گردن خود و مکشای دست خود را تمام کشادن که بنشینی ملامت کرده شده درمانده ﴿۲۹﴾
هرآئينه پروردگار تو می کشاید روزی را برای هرکه خواهد و تنگ میکند هرآئينه او هست به بندگان خود دانا بینا ﴿۳۰﴾
و مکشید اولاد خود را از ترس گرسنگی ما روزی میدهیم ایشانرا و شما را هرآئينه کشتن ایشان هست گناه بزرگ ﴿۳۱﴾
و نزدیک مشوید به زنا هرآئينه زنا است کار بی حیايی و بد راهی است ﴿۳۲﴾
[۲۸] در این آیت ذکر یک ادب قولی است در هنگام عدم قدرت ادا کردن حق و در این ادب اشاره به اینست که در وقت اعراض کردن توهین کردن آنها و بی عزت کردن آنها منع است (قَوْلًا مَيْسُورًا) مراد از این سخن ملایم و شیرین است ، معنی دوم اینست که برای ایشان دعا کن که سختی بر ابشان اسان شود -
[۲۹] در این آیت بیان ادب است که او میانه روی کردن در خرچ کردن و صدقه کردن است و در جمله اول تشبیه بخیل را داده شده است با کسیکه دست او به پشت گردنش بسته شده باشد و دست او از تصرف کردن در مال بسته باشد همین حال بخیل است که به مال خود دستش نمیرسد و در جمله دومی مطلب اینست که مال را بیجا خرچ مکن اگر چه مباح باشد در (فَتَقْعُدَ) اشاره است که از جهت بسیار ملامتی و پشیمانی چنان خواهی شد که از جاه برخاسته نتوانی (مَلُومًا) با جمله اولی تعلق دارد و (مَحْسُورًا) با جمله دومی تعلق دارد -
[۳۰] در این آیت ترغیب به انفاق است که به انفاق کردن رزق تنک نمیگردد ، پس در این آیت علت آداب گذشته را بیان میکند ، او اینست که اللّه تعالٰی به مصالح بندگان خود خوب داناست که به کسی فراخی رزق میدهد و برای کسی تنگ میگرداند - از این جهت اداب گذشته را برای شما نشان داد که آن آداب میان اهل دارای رزق وسیع و اهل دارای رزق تنگ است -
[۳۱] از این آیت الی آیت (۳۹) چیز سوم را برای دفع عذاب ذکر میکند که آن دوری از ظلم کردن است و در این از آنها هفت منهیات و سه مامورات ذکر شده است - در این آیت اول نهی از قتل اولاد است - تشریح این آیت در آیت (۱۵۱) سوره انعام گذشته است (خِطْئًا) این دلیل است که اطلاق خطا گاهی به گناه کبیره نیز میشود -
[۳۲] در این آیت نهی دوم از ظلم ذکر شده است که آن زنا است و لفظ (لَا تَقْرَبُوا) دلالت میکند که اسباب زنا و دواعی (دعوت دادن) نیز حرام است در (وَسَاءَ سَبِيلًا) اشاره است که به زنا کردن در انسان عادات قبیحه پیدا میگردد -