أَفَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَلَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا ﴿۸۹﴾ وَلَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَارُونُ مِنْ قَبْلُ يَا قَوْمِ إِنَّمَا فُتِنْتُمْ بِهِ وَإِنَّ رَبَّكُمُ الرَّحْمَنُ فَاتَّبِعُونِي وَأَطِيعُوا أَمْرِي ﴿۹۰﴾ قَالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَيْهِ عَاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنَا مُوسَى ﴿۹۱﴾

آیا ایشان نمی دانند که این گوساله جواب نمی دهد به ایشان هیچ سخنی را و اختیار ندارد مر ایشان را ضرر و نه نفعی ﴿۸۹﴾
و هرآئينه گفته بود برای ایشان هارون پیش از این ائ قوم من جز این نیست در فتنه (شرک) انداخته شدید از سبب گوساله و هرآئينه پروردگار شما رحمٰن است پس پیروی من را در عمل کنید و اطاعت کنید سخن مرا ﴿۹۰﴾
ایشان گفتند ما همیشه بر این گوساله مجاوریم (عبادت کنندگان) تا اینکه برگردد بسوی ما موسیٰ علیه السلام ﴿۹۱﴾

[۸۹] در این آیت رد براین مشرکین است به نفی کردن صفات الوهیت از گوساله را - یک صفات کلام کردن و جواب دادن است پس معلوم شد که کلام یک صفت اللّه تعالٰی است - صفت دوم اختیار نفع و ضرر است از سببی که الٰه حق صاحب اختیار نفع و ضرر میباشد -
فایده: این دو صفت در آن اولیاء مرده نیز موجود نیست که این مردم از ایشان معبودان ساخته اند - نه سخن گفته میتوانند و نه جواب داده میتوانند و نه اختیار نفع و ضرر کسی را دارند -
[۹۰] در این آیت نصیحت هارون علیه السلام به قوم خود در چهار جمله است در جمله اول رد برشرک است و اشاره است که معامله سامری همه فتنه است و در جمله دوم بیان توحید است و در جمله سوم امر به اتباع است و در جمله چهارم امر به اطاعت است و این خلاصه دعوت حق است و این را از جهتی ذکر کرد که کسی این استدلال یا اعتراض نکند که هارون علیه السلام مداهنت کرده است پس معلوم شد که مداهنت جایز است -
فایده: فرق بین اتباع و اطاعت این است ، که اتباع در عمل و طریقه است و اطاعت در قول و حکم است یعنی هارون علیه السلام به قوم گفت که مانند من عمل کنید به طریقه توحید ، و اطاعت حکم مرا کنید به ترک کردن شرک -
[۹۱] این جواب قوم برای هارون علیه السلام است از سببی که ایشان او را ضعیف میدانستند ،‌ و برگشتن موسیٰ علیه السلام را شرط نهادند - زیرا ایشان فکر میکردند که موسیٰ علیه السلام در عبادت کردن گوساله موافقت ما را خواهد کرد -
فایده: معنی عکوف این است که یک چیز را لازم بگیرد و به او توجه کند به طریقه تعظیم و عبادت ایشان نیز تعظیم و عبادت گوساله را آغاز کردند و طواف او را میکردند و رقص میکردند -