قَالَ أَلَمْ ۷۵۱ طٰهٰ
قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذَلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي ﴿۹۶﴾ قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَنْ تَقُولَ لَا مِسَاسَ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَنْ تُخْلَفَهُ وَانْظُرْ إِلَى إِلَهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفًا ﴿۹۷﴾ إِنَّمَا إِلَهُكُمُ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا ﴿۹۸﴾
گفت سامری من دانستم چیزی راکه ایشان نمی دانند پس گرفتم اندکی از زیر پای رسول پس انداختم آنرا و چنین بیاراست برایم نفس من ﴿۹۶﴾
گفت موسیٰ علیه السلام پس برو (از این قوم) هرآئينه برای تو در زندگانی دنیا قول تو است که دست مرسانید به من و هرآئينه برای (هلاکت تو) وقت مقرر است که هرگز باتو خلاف کرده نمی شود آن و ببین بسوی معبود (ساخته شده) خود که همیشه بر آن مجاور هستی هرآئينه ما میسوزانیم آن را پس در دریا فرو می پاشیم آن را فروپاشیدنی ﴿۹۷﴾
جز این نیست که سزاورا پرستش شما اللّه تعالٰی او ذاتی است که نیست متصرف جز او فرا گرفته است هر چیز را در علم خود ﴿۹۸﴾
[۹۶] حاصل جواب این است که با من هیچ دلیل نبود صرف سخن نفس من بود و همچنین بیشتر بودن علم من از بنی اسرائيل بود در این آیت تفسیر بهتر این است که مراد از بصیرت علم است بر حقانیت موسیٰ علیه السلام و مراد از أَثَرِ الرَّسُولِ پیروی موسیٰ علیه السلام است - ومراد از قَبْضَةً پیروی اندک است و مراد از فَنَبَذْتُهَا ترک کردن پیروی موسیٰ علیه السلام است به طریقه مرتد شدن و سبب او وسوسه های نفس است و قول دیگر که مشهور است نزد مفسرین که مراد از مَا لَمْ يَبْصُرُوا خاک است از زیر قدم اسپ جبرائیل و از آن یک مشت سامری گرفته بود و در گوساله انداخت پس از او گوشت ساخته شد و آغاز به آواز دادن کرد لیکن این قول بنابر روایات اسرائيلی است که آن دیدن سامری جبرائیل علیه السلام را است و همچنین در عبارت بسیار تقدیر می آید اثر حافر فرس الرسول و این با کلام فصیح نمی شاید و همچنین از گوساله گوشت ساخته شدن نیز صحیح ثابت نیست پس معلوم شد که قول اول بهتر است این را خطیب شربینی و امام رازی و آلوسی در تفاسیر خود نوشته اند -
[۹۷] یعنی موسیٰ علیه السلام به او گفت که از ما جدا شو و با هیچ کسی دست را تماس مکن ، و نه باتو کسی دست را تماس کند یعنی بنی اسرائيل رامنع کرد که با او هیچ تعلق نداشته باشند و نه با او سخن گویند -
فایده: این دلیل بر این سخن است که با بدعتیان و مردمان گنهگار قطع تعلق بکار است برای اینکه گناه او بر مردم دیگر اثر نکند و این چنین را در تفسیر قرطبی نقل کرده است -
فایده: موسیٰ علیه السلام آن گوساله را سوختاند و خاکستر آنرا به دریا انداخت و این دلیل بر این سخن است که بر چیزی شرک شده باشد از آن فایده گرفتن بکار نیست -
[۹۸] در این آیت بیان توحید است در رد آن کسانیکه عبادت گوساله را کرده بودند و رد شرک فی العلم را دلیل ذکر کرده است برای رد شرک فی الالوهیة -