وَنُوحًا إِذْ نَادَى مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ ﴿۷۶﴾ وَنَصَرْنَاهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۷۷﴾ وَدَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ إِذْ يَحْكُمَانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِيهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شَاهِدِينَ ﴿۷۸﴾ فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ وَكُنَّا فَاعِلِينَ ﴿۷۹﴾

(و یاد کن) نوح علیه السلام را چون ندا کرد (به رب خود) پیش از این پس قبول کردیم دعای او را پس نجات دادیم اورا و اهل او را از غم بزرگ ﴿۷۶﴾
و انتقام گرفتیم برای او از قومیکه که دروغ میدانستند آیات ما را هرآئينه ایشان بودند قوم بد پس غرق کردیم ایشان را همه یکجا ﴿۷۷﴾
(و یاد کنید) داود علیه السلام و سلیمان علیه السلام را چون فیصله میکردند در باره کشت چون (در شب) چرید در آن گوسفند و بزهای یک قوم و بودیم بر فیصله ایشان آگاه ﴿۷۸﴾
پس فهمانیدیم فیصله را به سلیمان علیه السلام و هر یک را دادیم پیغمبری و علم دین و تابع ساختیم با همراه داود علیه السلام کوه ها را که تسبیح میگفتند و مارغان نیز و ما این کار را کننده بودیم ﴿۷۹﴾

[۷۶] در این دلیل نقلی از نوح علیه السلام است به احتیاج الی اللّه برای تذکیر توحید - و در این آیت نیز تصریح است که نوح علیه السلام نیز در حاجت و مصیبت صرف به اللّه تعالٰی فریاد پیش کرده است و (نَادَى) در آنجا استعمال میگردد که نهایت تواضع و گریان و فریاد باشد و تفصیل نداء او در سوره قمر (۱۰) و در سوره نوح است در (أَهْلَهُ) اشاره است که مومنان در آن زمان صرف خانواده او و اولاد او بودند مراد از (الْكَرْبِ الْعَظِيمِ ) عذاب غرق در طوفان کلان آب است - یا تکذیب و تکلیف از طرف قوم است -
[۷۷] مراد از نصرت انتصار و انتقام گرفتن است زیرا که او قوم بسیار بی عزتی او را کرده بود بسیار ظلم کرده بود از این سبب ذکر انتقام گرفتن را کرد -
[۷۸] در این آیت ها دلیل نقلی از داود علیه السلام و سلیمان علیه السلام است که ایشان در احکام تشریعیه و معجزات محتاج اللّه تعالٰی بودند - معلوم شد چنانچه مخلوق در امور تکوینیه محتاج اللّه تعالٰی است در احکام شرعیه نیز محتاج اللّه تعالٰی است (نَفَشَتْ) نفش به معنی چریدن در شب است بغیر از راعی کدام چهار پایان که در روز در کشت بچرند تاوان بر مالک چهارپایان نیست (چون این مالک با او نباشد) و اگر در شب بچرد تاوان بر مالک چهارپایان است اگرچه مالک با آنها نباشد و ابن جریر این نوع فیصله را از قاضی شریح نقل کرده است (وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شَاهِدِينَ) دلیل است که اللّه تعالٰی حاضر و ناظر است - لِحُكْمِهِمْ، جمع به معنی تثنیه است یا به معنی خودش است از سببی که مدعی و مدعاالیه در آن داخل اند -
[۷۹] یعنی داود علیه السلام فیصله کرد که به مالک کشت همه گوسفندها و بزها را بدهد از سببی که برای او معلوم شد که قیمت آنها با قیمت کشت برابر است - و سلیمان علیه السلام فیصله کرد که برای مالک کشت گوسفند ها و بزها را بدهد که او از ایشان فایده بگیرد تا آنکه مالک گوسفند ها و بزها کشت را تربیت کند تا به حالت پیش اولی برسد و در این فیصله خیر و فایده جانبین بود - و این را اللّه تعالٰی به سلیمان علیه السلام فهمانید تا فضیلت و علم او به پدر او اشکار گردد تا او خوشنود گردد زیرا که پدر به ترقی اولاد خود خوشنود میگردد - و داود علیه السلام در فیصله خطا نشده بود از سببی که او صرف اراده کرده بود هنوز فیصله نکرده بود - دیگر اینکه اگر فیصله میکرد این خطای اجتهادی بود در صفت حکم و علم مجتهد نقصان و عیب نمی آید (وَسَخَّرْنَا) دلیل است که در این معامله در نبوت داود علیه السلام هیچ نقصان نیامده است و تسبیح کوه ها و مارغان معجزه داود علیه السلام بود و سَخَّرْنَا و فَاعِلِينَ دلیل است که معجزه فعل اللّه تعالٰی است اختیار انبیاء علیهم السلام در آن نیست -