أَمَّنْ خَلَقَ ۹۶۷ العنكبوت
فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قَالُوا اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ فَأَنْجَاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿۲۴﴾ وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا مَوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ وَيَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ نَاصِرِينَ ﴿۲۵﴾ فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَقَالَ إِنِّي مُهَاجِرٌ إِلَى رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۲۶﴾
پس نبود جواب قوم او بکشید او را یا بسوزانید او را پس نجات داد او را اللّه تعالٰی از آتش هرآئینه در این بسیار عبرت هاست برای قومیکه ایمان می آورند ﴿۲۴﴾
و گفت ابراهیم علیه السلام جز این نیست که ساخته اید به جز خدا معبودان (در طاعت) برای دوستی بین خودتان در زندگانی دنیا باز در رزو قیامت انکار کنند بعضی شما بعضی را و لعنت کند بعضی شما بعضی را و جای شما اتش است و نیست شما را هیچ مددگاری ﴿۲۵﴾
پس ایمان اشکار کرد او را لوط علیه السلام وگفت او هرآئینه من هجرت کننده ام بسوی پروردگار خود هرآئینه او غالب با حکمت است ﴿۲۶﴾
[۲۴] در این اشاره به عناد و تکبر این قوم است که نزد شان هیچ جواب نبود - باید که خاموش می شدند لیکن ایشان از سبب تکبر غیر جواب را جواب دانستند از این سبب گفته شد جَوَابَ قَوْمِهِ - (اقْتُلُوهُ) در این اشاره به قول پدر ابراهیم علیه السلام است که (لَأَرْجُمَنَّكَ) است و حَرِّقُوهُ قول قوم او بود مانند که در سوره انبیاء (۶۸) است (لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ) بسیار دلایل و عبرت ها است بعضی از ایشان این است (۱) قدرت و تصرف کامل اللّه تعالٰی (۲) از بین بردن اثر سوختاندن از آتش (۳) سوختن هیزم و نه سوختن ابراهیم علیه السلام (۴) تسلیت نجات برای موحدین وغیره -
[۲۵] این شجاعت بزرگ ابراهیم علیه السلام است که بعد از نجات یافتن از آتش توحید را صاف بیان کرد تا کسی نگوید که ابراهیم علیه السلام ترسید - و دعوت توحید را ترک کرد - در (۱۷) رد بود بر شرک بالعبادالصالحین و در این آیت رد است بر شرک بالعبادالمفسدین یعنی رد است بر شرک فی التحلیل والتحریم (مَوَدَّةَ بَيْنِكُمْ) یعنی از سبب تعلق پیری مریدی و استادی شاگردی و مقلد و تابع و متبوع وغیره (وَيَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا) چنین در سوره اعراف (۳۸) ذکر شده است و چنین در آیت های برآئت در میان عابدان و معبودان بیان شده است مانند در سوره بقره ، سوره ابراهیم ، سوره احزاب ، سوره سبا ، سوره صافات ، سوره ص ، سوره حم مومن وغیره -
[۲۶] بعد از ابتلاء بالنار ابتلاء دوم ابراهیم علیه السلام هجرت کردن است که هجرت کرد از سوادالکوفه به حرَّان وباز به ارض المقدس و همراه او لوط علیه السلام و ساره رضی اللّه عنها بودند (فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ) برادر زاده ابراهیم علیه السلام بود ایمان را اشکار کرد از سببی که نبی از پیش مومن میباشد وضمیر قَال به ابراهیم یا لوط علیهم السلام راجع است (إِلَى رَبِّي) لام را از سببی نگفته است که در آن دلالت صرف به اخلاص است ودر إِلَى به همراه اخلاص دلالت است که مکان هجرت نیز به امر و رضای اللّه تعالٰی باشد -