أَمَّنْ خَلَقَ ۹۶۹ العنكبوت
وَلَمَّا جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِيمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا إِنَّا مُهْلِكُو أَهْلِ هَذِهِ الْقَرْيَةِ إِنَّ أَهْلَهَا كَانُوا ظَالِمِينَ ﴿۳۱﴾ قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطًا قَالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيهَا لَنُنَجِّيَنَّهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ ﴿۳۲﴾ وَلَمَّا أَنْ جَاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَقَالُوا لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهْلَكَ إِلَّا امْرَأَتَكَ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ ﴿۳۳﴾
و چون آمدند ملائیک ما نزد ابراهیم علیه السلام با مژده گفتند هرآئینه ما هلاک کننده باشندگان این قریه ایم هرآئینه باشندگان این قریه ظالمان اند ﴿۳۱﴾
گفت ابراهیم علیه السلام هرآئینه در آن لوط است گفتند ما خوب خبر ایم به هر که در آن است هرآئینه نجات میدهیم او را و اهل او را مگر زن او که هست از باقیماندگان ﴿۳۲﴾
و چون آمدند ملائیک ما نزد لوط علیه السلام اندوهناک شد به سبب ایشان و تنگدل شد به سبب ایشان و گفتند ایشان ترس نکن و اندوه مکن هرآئینه ما نجات میدهیم تو را و فامیل شما را مگر خانم تو میباشد از باقی ماندگان ﴿۳۳﴾
[۳۱] دعا او قبول شد و اللّه تعالٰی ملائیک را فرستاد اول بشارت دهنده به ابراهیم علیه السلام و باز خبر دهنده در باره لوط علیه السلام و حکمت این است اگر یک قوم مکذبه هلاک شود مشکلی نیست از سببی که در عوض آن اللّه تعالٰی یک شخص صالح را پیدا میکند (بِالْبُشْرَى) ظاهر این است که مراد از این بشارت است به ولد اسحاق علیه السلام (إِنَّا مُهْلِكُو) این بشارت دوم است لیکن ابراهیم علیه السلام به این بشارت اول راضی نبود -
[۳۲] مقصد ابراهیم علیه السلام تاخیر عذاب از این قوم بود به این امید که ایمان خواهند آورد و علت آنرا ذکر کرد که لوط علیهم السلام در ایشان موجود است و در وقت موجودیت نبی در قوم خود بر ایشان عذاب نمی آید (لَنُنَجِّيَنَّهُ) چون ملائیک رُسُل میباشند و قول رسول قول مرسل میباشد پس معلوم شد که قول نَحْنُ أَعْلَمُ قول اللّه تعالٰی است -
[۳۳] در این آیت أَنْ را آورد و پیش أَنْ را ذکر نکرده بود سبب این است أَنْ به اتصال دلالت میکند قول پیش ملائیک به آمدن ملائیک متصل نبود و در این آیت اندوهناک شدن لوط علیه السلام متصل بود به آمدن ملائیک تشریح دیگر در سوره هود گذشته است (لَا تَخَفْ) بر ما نترس (وَلَا تَحْزَنْ) و اندوهناک مشو بر عذاب و هلاک آن (كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ) فرق بین (۳۲) و (۳۳) این است که آنجا مراد این است که با ایشان در عقیده شریک بود و مطلب دوم این است که با ایشان در عذاب شریک است -