وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ ﴿۷۷﴾ وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ ﴿۷۸﴾ سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ ﴿۷۹﴾ إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ ﴿۸۰﴾ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ ﴿۸۱﴾ ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ ﴿۸۲﴾ وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ ﴿۸۳﴾ إِذْ جَاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿۸۴﴾ إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ ﴿۸۵﴾ أَئِفْكًا آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِيدُونَ ﴿۸۶﴾

پس گردانیدیم اولاد او را باقی ماندگان در دنیا ﴿۷۷﴾
و گذاشتیم بر او در مردم پیشینیان ﴿۷۸﴾
سلام باد برنوح علیه اسلام در عالمیان ﴿۷۹﴾
هرآئینه ما چنین جزا میدهیم نیکوکاران را ﴿۸۰﴾
هرآئینه او از بندگان ما است که مومنان اند ﴿۸۱﴾
باز غرق ساختیم مردمان آخرین را ﴿۸۲﴾
و هرآئینه از آن گروه بود البته ابراهیم علیه السلام ﴿۸۳﴾
چون آمد پیش پروردگار خود به دل سالم ﴿۸۴﴾
چون گفت به پدر خود و قوم خود چه چیز را می پرستید شما ﴿۸۵﴾
آیا معبودان به دروغ غیر اللّه تعالٰی را میخواهید شما ﴿۸۶﴾

[۷۷] این انعام دیگر بر نوح علیه السلام است که در آن نیز محتاج اللّه تعالٰی بود مراد این است که بعد از نوح علیه السلام همه اهل دنیا اولاد او اند و در این اشاره است که در کشتی صرف اولاد او بودند وهمه مردمان دیگر غرق شدند - و مانند این در سوره یونس (۷۳) گذشته است - مفسرین نوشته اند که سه پسر او حام، سام، یافث نجات یافتند اولاد حام سند، هند، نوب، زنج، حبش و قبط و بربر وغیره اند و اولاد سام عرب، فارس و روم و بنی اسرائیل وغیره اند و اولاد یافث ترک، ثقلب ، یاجوج و ماجوج اند -
[۸۲،۸۱،۸۰،۷۹،۷۸] در این انعامات دیگر ذکر شده است (سَلَامٌ) معنی سلام این است که در مردمان بعدی از ذکر بد محفوظ و سالم اند (إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ) در این اشاره به تسلیت به نبی صل اللّه وعلیه وسلم است و دلیل است که سبب این انعامات احسان نوح علیه السلام است و مراد از احسان دعوت الی الحق به اخلاص است -
[۸۳] این واقعه دوم است از ابراهیم علیه السلام و دلیل نقلی است در این ذکر عبدیت ابراهیم علیه السلام را میکند به دو طریقه، اول مجاهده کردن در دعوت توحید و صبر کردن بر مصیبت ها دوم به امر اللّه تعالٰی پسر خود را قربانی کردن - و ذکر میکند احتیاج او را به اللّه تعالٰی در سلامتی و بشارت و در برکات که او محتاج اللّه تعالٰی بود -
[۸۴] این بیان اطاعت اوست (سَلِيمٍ) خالی از شرک و از شبهات شرک و از میلان کردن به مشرکان - مخلص در دعوت دادن - ترسنده از اللّه تعالٰی که از سبب ترس می لرزد مانند که انسان گزیده شود و می لرزد (این همه احتمالات است) -
[۸۵] (مَاذَا) مراد از این پرسان کردن دلیل شرک است و طلب وصف معبودیت در معبودان باطل آنها است -
[۸۶] چون ایشان از ذکر دلیل و از اثبات وصف معبودیت آنها عاجز اند پس ابراهیم علیه السلام برای ایشان این را گفت -