وَمَا لِيَ ۱۱۰۸ ص
قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ ﴿۳۵﴾ فَسَخَّرْنَا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخَاءً حَيْثُ أَصَابَ ﴿۳۶﴾ وَالشَّيَاطِينَ كُلَّ بَنَّاءٍ وَغَوَّاصٍ ﴿۳۷﴾ وَآخَرِينَ مُقَرَّنِينَ فِي الْأَصْفَادِ ﴿۳۸﴾ هَذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿۳۹﴾
گفت او ائ پروردگار من بیامرز مرا و عطا کن مرا پادشاهی که نسزد هیچکس را بعد از من هرآئينه توئي بخشائنده ﴿۳۵﴾
پس در خدمت او گماشتیم هوا را میرفت به حکم او به نرمی هر طرف که او میرفت ﴿۳۶﴾
و شیاطین هر تعمیر کننده و غوته زننده ﴿۳۷﴾
و دیگران را یکجا بسته شده در زنجیرها ﴿۳۸﴾
این است عطای ما اکنون احسان کن یا باز دار بدون حساب ﴿۳۹﴾
[۳۵] این ادب انبیاء علیه السلام است که برای اظهار تواضع و خشوع و برای حصول درجات استغفار میخواهد این دلیل براین نیست که سلیمان علیه السلام کدام گناه کرده بود - و استغفار سبب پشرفت دنیا نیز است از این سبب پیش از دعا پادشاهی استغفار را ذکر کرد (وَهَبْ لِي مُلْكًا لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي) سلیمان علیه السلام برای حفاظت دین سوال میکند و وجه این است که تمنا او حاصل نشد که اولاد مجاهد را برای حفاظت دین طلب میکرد پس حالا پادشاهی را برای حفاظت دین طلب میکند (لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي) مراد از این همچون پادشاهی است که بر سلیمان علیه السلام خاص باشد و دلیل بر این حدیث صحیح بخاری است مضمون آن است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم فرموده است ، که امشب یک جن سرکش به پشت من در حالت نماز آمد نماز را بر من مختلط میساخت پس اللّه تعالٰی مرا بر او قدرت داد باز اراده کردم که به ستون مسجد بسته کنم که صبح شما ببینید لیکن مرا این دعا سلیمان علیه السلام یاد آمد از این سبب بسته نکردم - پس این حدیث صریح است که سلیمان علیه السلام این خصوصیت را برای خود طلب میکرد زمحشری ذکر کرده است که مراد از این خصوصیت معجزه است و طلب کردن معجزه برای اینکه تصدیق توحید و نبوت حاصل شود این کار انبیاء علیه السلام است -
[۳۸،۳۷،۳۶] در این آیت اشاره است به استجابت دعا سلیمان علیه السلام و بطور پادشاهی معجزانه اول هوا مسخر کرده شد که به آن تخت او موافق مقتضی او میرفت - و دوم جنیات سرکش مسخر کرده شد که ایشان کارهای سخت میکردند که انسانها کرده نمی توانستند -
[۳۹] در هَذَا اشاره به پادشاهی ماقبل و تسخیر هوا و شیاطین است (عَطَاؤُنَا) به این وهم رادفع میکند که یهود مشهور کرده بودند که سلیمان علیه السلام ساحر بود این تسخیر را از سبب سحر کرده بود جواب داده شد که این بخشش از جانب اللّه تعالٰی بود به جادو و منتر نبود -