فَمَنْ أَظْلَمُ ۱۱۴۲ المؤمن
وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ ﴿۳۲﴾ يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ ﴿۳۳﴾ وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِمَّا جَاءَكُمْ بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتَابٌ ﴿۳۴﴾
و ائ قوم من هرآئينه من میترسم بر شما از روز فریاد کردن ﴿۳۲﴾
روزیکه باز گردید شما پشت کنان نباشد شما را از اللّه تعالٰی هیج نجات دهنده و هرکرا گمراه سازد اللّه تعالٰی او را پس نیست او را هیچ هدایت کننده ﴿۳۳﴾
و هرآئينه آمده بود یوسف علیه السلام برای شما پیش از این با احکام روشن پس همیشه بودید در شک از آنچه آورده بود نزد شما آنرا تا وقتیکه که بمرد پس شما گفتید هرگز نخواهد فرستاد اللّه تعالٰی بعد از او رسولی را همچنین گمراه میکند اللّه تعالٰی هر که او را که از حد گذرنده است و محکم شک کننده باشد ﴿۳۴﴾
[۳۳،۳۲] در این تخویف اخروی ذکر میکند (يَوْمَ التَّنَادِ) این نام روز قیامت از سببی است که در این روز بسیار نداها میباشند - نداهای اهل جنت به اهل جهنم و برعکس آن و آوازهای اهل اعراف از هر دو جانب و نداء ملائک به جنتیان و آواز به هر یکی از اینها به نام امام های ایشان و فریاد کردن کافران و ظالمان و نداء اللّه تعالٰی به جنیات و انسانها وغیره -
[۳۴] این دلیل نقلی از یوسف علیه السلام است او را از سببی خاص کرد که در مصر پیغمبر مشهور او فرستاده شده بود و همچنین این مثال جمله آخری را ذکر میکند (که اللّه تعالٰی کسی را گمراه کند کسی هدایت کرده نمی تواند) (بِالْبَيِّنَاتِ) مراد آن توحید تفصیلی است که در سوره یوسف ۳۹،۴۰ ذکر است - این خطاب در اصل به کلانهای ایشان بود لیکن اینها (موجوده) به پدران ایشان روان بودند پس هر دو در خطاب یکسان گردانیده شدند (لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا) یعنی محکم شدید شما به کفر و شما می گفتید که خوب شد که از یوسف علیه السلام نجات یافتیم پیغمبر دیگر باز نمی آید یا مراد این است که چون یوسف علیه السلام وفات یافت و نظام مصر پراگنده شد پس شما تمنا کردید که چنین رسول باز نخواهد آمد اشاره است که حالا از موسیٰ علیه السلام انکار میکنید ولی باز برای او حسرت خواهید خورد -